Oto 11 najważniejszych wydarzeń, które odmieniły dzieje naszego miasta. Wypisane poniżej daty miały i mają wpływ na to jak Nowy Sącz wygląda obecnie.
1292
Król Wacław II zakłada miasto Nowy Sącz. Nowa osada powstała na miejscu dawnej wsi Kamienica, a Monarcha ulokował ją w bezpiecznym miejscu – na lekkim wzniesieniu, w widłach dwóch rzek: Dunajca i Kamienicy.
1448
Kardynał Zbigniew Oleśnicki eryguje przy kościele św. Małgorzaty sądecką Kolegiatę. To bardzo ważne wydarzenie z punktu widzenia administracji, kultury, edukacji i polityki. Nowy Sącz staje się regionalnym centrum, a z racji, że życie religijne odgrywało cały czas wielką rolę, tak ważna instytucja przysparzała prestiżu miastu. Na czele Kapituły stali najwybitniejsi polscy uczeni i duchowni. Kolegiatę zlikwidowali Austriacy w XVIII w., ale pod koniec XX w. przywrócono jej działalność.
1655
Potop szwedzki. Wydarzenie, które stało się „ukoronowaniem” klęsk, epidemii i wojen jakie dotknęły Nowy Sącz w XVII w. Szwedzi złupili miasto, zaś Sądeczanie jako pierwsi w Rzeczpospolitej zrzucili ich okupację. Stało się to 13 grudnia 1655 r. i dało nadzieję Polakom na wolność. Pamiątką po potopie jest kapliczka szwedzka.
1673
Sprowadzenie Żydów do miasta. Nowy Sącz był zdziesiątkowany przez różne tragiczne wydarzenia z XVII w. Michał Korybut Wiśniowiecki zezwolił więc Żydom na legalne zamieszkiwanie grodu nowosądeckiego. Wcześniej, pod karą śmierci, nie mogli tego czynić. W kolejnych wiekach Żydzi odegrali wielką rolę w każdym aspekcie dziejów Nowego Sącza.
1770
Nowy Sącz i Sądecczyzna dostają się pod panowanie Habsburgów. Początkowo miasto znajdowało się pod panowaniem Węgierskim, zostało zaanektowane na dwa lata przed I rozbiorem. Szlachta milcząco przyjęła ten akt, nikt nie protestował. Po 1772 r. Austriacy przystąpili do likwidacji Kolegiaty, klasztorów i germanizacji ziemi sądeckiej. Do miasta zaczęli napływać osadnicy niemieccy, którzy w 1802 r. założyli w Sączu parafię ewangelicką.
1818
Założenie Gimnazjum w Nowym Sączu i sprowadzenie do miasta 20. pułku piechoty. Nowy Sącz otrzymał pierwszą szkołę średnią, która stała się kuźnią sądeckiej inteligencji. Dzisiejsze I LO ukończyło wielu wybitnych ludzi nauki, polityki, sztuki. Miasto stało się lokalnym centrum edukacyjnym. Sprowadzenie wojska do miasta znacząco podniosło zaś jego prestiż na mapie administracyjnej Galicji.
1876
Otwarcie linii kolejowej. W urodziny Najjaśniejszego Pana Franciszka Józefa do Nowego Sącza wjechał pierwszy pociąg. Kolej przez lata była miejscem zatrudnienia wielu Sądeczan, zaś powstała wokół dworca dzielnica stała się osobnym „miastem w mieście”. Wraz z pociągami do Nowego Sącza docierała nowoczesność i wielki świat.
1894
Jeden z największych pożarów w dziejach miasta. W skutek pożogi spłonęła niemal cała Starówka oraz ratusz z bezcennymi dokumentami. Zginęło wiele ludzi, jeszcze więcej straciło dobytek życia. Nowy Sącz przez kolejne lata podnosił się z tej katastrofy, zaś w mieście zamiast starych domów z podcieniami, wyrastały piękne secesyjne kamienice. Symbolem odbudowy stał się nowy gmach ratusza projektu Jana Perosia.
1918
31 października, jako jedno z pierwszych polskich miast, Nowy Sącz zrzuca jarzmo rządów Austriackich. Wówczas w mieście zabrzmiał Mazurek Dąbrowskiego, co uznawane jest za pierwsze wykonanie późniejszego hymnu w wolnej Polsce. Kończy się także I wojna światowa, która pochłonęła tysiące mieszkańców Sądecczyzny.
1945
Koniec II wojny światowej. Tak naprawdę równie dobrze można by wpisać tutaj 1939 r. Niemal 6 lat okupacji niemieckiej było największą tragedią w dziejach miasta. Wymordowano ok. 25 tys. ludzi, w tym niemal wszystkich Żydów. W powietrze wyleciał sądecki zamek, a skutki wojny były odczuwalne jeszcze długie lata po 1945 r. pod twardymi rządami sowietów.
1975
Nowy Sącz zostaje stolicą województwa. Wskutek reformy administracyjnej powstało 49 województw, zaś dawna stolica powiatu, teraz była miastem wojewódzkim. Dla Sącza miało to daleko idące konsekwencje – zaczęła się rozbudowa osiedli, powstawały nowe urzędy, zaś ludzie zamiast wyjeżdżać z Sącza, zaczęli tutaj przybywać.
Oczywiście to bardzo subiektywna lista, wiele z tych dat można by wymienić, pokusić się o wstawienie innych. Jednak wypada znać powyższe, żeby poznać lepiej dzieje naszego miasta.
Reklama
Łukasz Połomski
Reklama
