8. listopada 1292 roku król Wacław II wystawił dokument lokacyjny Nowego Sącza. Datę uznajemy za dzień „urodzin” miasta.
W wieku XIV, za panowania Kazimierza Wielkiego, zbudowano mury obronne i zamek. W 1876 roku utworzono C.K. Warsztaty Kolejowe, a w 1892 roku, w 600. rocznicę nadania praw miejskich oddano do użytku siedzibę Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” przy ulicy Jana Długosza. 6 września 1939 roku do miasta wkroczyli Niemcy, a w styczniu 1945 – Armia Czerwona.
4 listopada 1962 roku – w 670. rocznicę lokacji miasta – na Plantach odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza. W 1975 roku Nowy Sącz stał się stolicą jednego z 49. województw aby przestać nią być z końcem 1998 roku. I tak toczy się historia naszego miasta, dzień po dniu, dziś przez nas tylko wspomniana w paru słowach…
Najhuczniejsze obchody rocznicy założenia miasta odbyły się bodaj w 1992 roku. I najdłuższe – 700-lecie lokacji świętowano przez wiele miesięcy!
Już w czerwcu na rynku odbyło się widowisko plenerowe „Noc świętego Justa” w reżyserii Leszka Bolanowskiego, z udziałem kilkuset aktorów i statystów i które oglądało kilkanaście tysięcy widzów. W roku 700-lecia Jan Paweł II podniósł kościół pw. św. Małgorzaty do godności bazyliki mniejszej a w listopadzie poświęcono kościół-pomnik 700-lecia na osiedlu Millenium (parafia Matki Bożej Niepokalanej); obok kościoła wciąż budowano (od 1988 roku) most 700-lecia (skończono go dopiero pięć lat po rozpoczęciu).
Ale najważniejsze uroczystości odbyły się 4 października 1992 roku (przygotowywał je Obywatelski Komitet Obchodów 700-lecia, któremu przewodniczył ówczesny prezydent Nowego Sącza Jerzy Gwiżdż). Na rynku odprawiono uroczystą mszę św. z udziałem Prezydenta RP Lecha Wałęsy. W ratuszu prezydent odsłonił tablicę z napisem:
1292-1992
Miastu, które jest bliskie sercu każdego Sądeczanina.
Miastu, które zawsze było wierne swojej Ojczyźnie.
Pamięci tych, którzy je kształtowali i poświęcali mu swe siły.
W 700-lecie jego istnienia u progu III Rzeczpospolitej w radosnym hołdzie kładziemy tę tablicę.
Społeczeństwo Nowego Sącza.
Obywatelski Komitet Obchodów 700-lecia Nowego Sącza
Lech Wałęsa w przemowie do mieszkańców stwierdził m.in.: „700 lat to wspaniały wiek. To ponad 20 ludzkich pokoleń. Księga dziejów Nowego Sącza ma wiele pięknych kart. Znaczonych pracowitością, mądrością i talentami mieszkańców. Życzę wam i miastu dalszych osiągnięć„.
Bankiet dla gości uroczystości odbył się w restauracji „Bona”. Wieczorem na rynku Władysław Hasior (urodzony w Nowym Sączu) wystawił widowisko „Żarliwe sztandary”. Z okazji okrągłej rocznicy odbywało się też sporo wydarzeń kulturalnych. W namiocie widowiskowym na Starej Sandecji zorganizowano duży koncert „Noc pod gwiazdami” (wystąpiła m.in. Maryla Rodowicz).
(jm)
