Sądecki Park Etnograficzny w najbliższych latach zyska kolejny obiekt – drewniany, zabytkowy dwór z Wielogłów pod Nowym Sączem. Zabytek zostanie przeniesiony do skansenu a jego bryła przywrócona do stanu z XVII wieku i zaadaptowana do funkcji muzealnych. Operacja jest częścią dużego, wartego 47 mln zł projektu „Małopolski dwór – odnowa i odbudowa zabytków i adaptacja dla nowych funkcji społeczno-gospodarczych”. Liderem projektu jest Muzeum Ziemi Sądeckiej. Uczestniczy w nim też 5 innych muzeów – jednostek Województwa Małopolskiego.
Zakładana faza realizacji zasadniczej części projektu (finansowanego w ramach programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Małopolski) to lata 2025-2027. Obecnie trwają już prace przygotowawcze – przygotowywane są założenia, dokumentacja budowlana, dokumentacja aplikacyjna oraz umowa partnerska między samorządem województwa a muzeami.
Muzeum Ziemi Sądeckiej wyłoniło już wykonawcę dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego dla translokacji dworu w Wielogłowach i jego adaptacji na cele kulturowo-społeczne. To krakowska firma Instal-Tech. Ma za 312 tys. zł m.in. wykonać program funkcjonalno-użytkowy, uzyskać niezbędne pozwolenia od konserwatora zabytków, sporządzić program konserwatorski rozbiórki i translokacji obiektu i uzyskać odpowiednie zgody. W dalszym etapie wykonawca będzie musiał stworzyć projekt techniczno-wykonawczy. Ponadto projekt zagospodarowania terenu, opracować projekt wyposażenia wnętrz aż w końcu uzyskać pozwolenie na budowę. Na te działania wyznaczono czas do końca listopada 2024. Potem wykonawca będzie pełnił nadzór autorski nad odbudową dworu na terenie skansenu.
Drewniany dwór z Wielogłów (własność Muzeum Ziemi Sadeckiej) to zabytkowy budynek z XVII wieku. Obiekt w historii swojego użytkowania wielokrotnie był przebudowywany i rozbudowywany zatracając pierwotną formę typowego dworu alkierzowego.
Dokumentacja dotyczy „przywrócenia bryły obiektu do stanu pierwotnego z elementami architektonicznymi ( portyk, amfilada kolumnowa po południowej stronie dworu) tj. z okresu XVII wieku, jako obiektu dwutraktowego na rzucie prostokąta z czterema narożnymi alkierzami wysuniętymi poza lico każdej ściany frontowej”.
Dwór wzniosła rodzina Wielogłowskich pod koniec XVII w. W XIX wieku modrzewiowy dwór należał do Lanckorońskich. Przed drugą wojną światową jego właścicielami byli Maria i Gustaw Stuberowie. W 1958 roku Maria Stuberowa ofiarowała dwór i okoliczne posiadłości Zgromadzeniu Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus. Siostry we dworze urządziły dom zakonny i kaplicę z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej i figurą Dzieciątka Jezus. Siostry Karmelitanki użytkowały dwór do 2005 roku. Potem, przez kilkanaście lat obiekt był w prywatnych rękach. Ale nie był zamieszkiwany ze względu na brak zgody konserwatora zabytków na przystosowanie go do celów mieszkalnych.
Jak informuje samorząd województwa w ramach projektu „Małopolski dwór” zrealizowane będą (oprócz wspomnianego powyżej działania Muzeum Ziemi Sądeckiej) następujące przedsięwzięcia:
- Muzeum Ziemi Tarnowskiej: remont zabytkowego dworu Muzeum Etnograficznego w Tarnowie wraz z modernizacją wnętrz, zagospodarowaniem terenu oraz dostosowaniem obiektu do obsługi osób ze szczególnymi potrzebami.
- Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach: 1. Małopolski dwór – odnowa i adaptacja do funkcji wystawienniczo-kulturalnych (zespół dworski w Szymbarku). 2. Modernizacja renesansowego Dworu Karwacjanów w Gorlicach.
- Muzeum – Orawski Park Etnograficzny: konserwacja wyposażenia oraz Dworu Moniaków wraz z zakupem wyposażenia. Przygotowanie dokumentacji budowlanej i konserwatorskiej.
- Muzeum Archeologiczne w Krakowie: adaptacja zabytkowego Spichlerza oraz Czworaków w zespole dworsko-pałacowym w Branicach, z przeznaczeniem na działalność kulturalną Oddziału Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Planuje się: wykonać prace dotyczące zabytkowego spichlerza (kompleksowa adaptacja na cele ekspozycyjne), wykonanie w bezpośrednim sąsiedztwie spichlerza placu zabaw, miejsca rekreacji, miejsc parkingowych i alejki, jak również zagospodarowanie terenu przy spichlerzu oraz budynku tzw. czworaków.
- Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie: podniesienie atrakcyjności ekspozycji zabytkowego dworu z Drogini. Przygotowanie inwestycji – opracowanie dokumentacji technicznej niezbędnej do realizacji robot budowlanych.
We wszystkich przypadkach przewidziany zakres prac obejmuje m.in. wykonanie remontów konserwatorskich; budowlanych robót adaptacyjnych wraz z zagospodarowaniem terenu; wykonanie zabezpieczeń antywłamaniowych, p.poż. i przed klęskami żywiołowymi; wyposażenie w sprzęt potrzebny do prowadzenia działalności kulturalnej. Także zastosowanie w tych zespołach obiektów rozwiązań sprzyjających ochronie środowiska naturalnego (m.in. termomodernizacji, energooszczędnych technologii).
Jak informuje samorząd Województwa Małopolskiego, kolejnym celem projektu jest stworzenie i poszerzenie oferty dziedzictwa kulturowego online, uwzględniając także np. rozwój sprzedaży produktów i usług w internecie , jak również – zastosowanie nowoczesnych rozwiązań cyfrowych umożliwiających korzystanie z dostępnej oferty również osobom z niepełnosprawnościami.
(JO)
