Szczątki sześciu żołnierzy Armii Czerwonej spoczywały pod pomnikiem przy al. Wolności w Nowym Sączu. W czwartek rano rozpoczęła się ich ekshumacja.
– Udało się nam potwierdzić, że mamy 6 ciał w dużym stanie rozkładu. Po części umundurowania jesteśmy w stanie do niektórych przypisać imię i nazwisko. Widać bowiem pagony. Teraz mieliśmy szkielet numer 4, gdzie natrafiliśmy na porucznika Batajewa – powiedział Radiu Kraków prowadzący prace ekshumacyjne archeolog Bartłomiej Urbański z Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.
Prace przy wydobywaniu szczątków z piwnicy pod pomnikiem „chwały” Armii Czerwonej prowadzili również przedstawiciele Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, którym pomagali pracownicy sądeckiego Zakładu Pogrzebowego. Obecny był także przedstawiciel Konsulatu Rosji w Krakowie.
Szczątki żołnierzy (także z kilku innych miejscowości w Małopolsce, gdzie przeprowadzane są ekshumacje) mają być złożone w kwaterze żołnierzy radzieckich na Cmentarzu Komunalnym w Nowym Sączu przy ul. Rejtana (w 35 kwaterach zbiorowych pochowanych jest tam 736 radzieckich żołnierzy) 20 sierpnia.Ceremonia ma mieć charakter wojskowy.
Przeprowadzona właśnie ekshumacja wydaje się być już ostatnią przeszkodą przed rozbiórką pomnika chwały Armii Czerwonej, budzącego od lat spore emocje. – W tej sytuacji pomnik przestaje mieć rację bytu – potwierdziła Małgorzata Grybel, rzeczniczka prezydenta Nowego Sącza w wypowiedzi dla TV Sądeczanin. Jesienią ubiegłego roku rozbiórkę pomnika po przeprowadzeniu prac ekshumacyjnych zapowiadał prezydent miasta Ryszard Nowak.
Pomnik wdzięczności Armii Czerwonej zbudowano w 1945 pod przymusem i na polecenie wojskowych władz radzieckich. Tuż po odsłonięciu wysadzili go w powietrze żołnierze podziemia niepodległościowego. Szybko odbudowano monument. Chroniony był potem przez UB i MO. Według uchwały Rady Miasta Nowego Sącza jeszcze z 1992 roku pomnik powinien był zostać rozebrany, ale do dziś ta uchwała nie została zrealizowana.
Demonstracje i nacisk środowisk niepodległościowych doprowadziły jednak do demontażu (pod koniec ubiegłego roku, na polecenie władz miasta) sowieckich symboli i tablicy „za naszą sowiecką ojczyznę” z frontu pomnika.
Natomiast decyzję o przeniesieniu prochów żołnierzy Armii Czerwonej spod pomnika przy al. Wolności na cmentarz komunalny i pochowaniu w kwaterze żołnierzy radzieckich podjęto jeszcze w 2013 roku. W marcu 2015 roku strona rosyjska wyraziła zgodę na ekshumację sowieckich żołnierzy.
(z)
