W lipcu ma zostać przeprowadzona ekshumacja szczątków czerwonoarmistów w siedmiu miejscowościach Małopolski w tym w Nowym Sączu – poinformowało Radio Kraków powołując się na rzecznika wojewody małopolskiego.
Ekshumację ma przeprowadzić zespół z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Pod koniec sierpnia szczątki mają być złożone w kwaterze żołnierzy radzieckich na Cmentarzu Komunalnym w Nowym Sączu przy ul. Rejtana (w 35 kwaterach zbiorowych pochowanych jest tam 736 radzieckich żołnierzy).
Decyzję o przeniesieniu prochów żołnierzy Armii Czerwonej spod pomnika przy al. Wolności na cmentarz komunalny i pochowaniu w kwaterze żołnierzy radzieckich podjęto po wielu latach sporów jeszcze w 2013 roku. W marcu 2015 roku strona rosyjska wyraziła zgodę na ekshumację sowieckich żołnierzy.
W sumie – jak powiedział Radiu Kraków Jan Brodowski, rzecznik wojewody małopolskiego – ekshumacja przeprowadzona zostanie na terenie siedmiu miejscowości m.in. w Zagórzanach, Paszynie, Chyżnem, Lipnicy Małej i Tymbarku. W niektórych miejscach są to pojedyncze groby, a w niektórych mogiły zbiorowe.
Ekshumacja otwiera drogę do usunięcia pomnika chwały Armii Czerwonej, stojącego w Nowym Sączu od 1945 roku i budzącego od lat spore emocje. Według uchwały Rady Miasta Nowego Sącza jeszcze z 1992 roku pomnik powinien był zostać rozebrany, co do dziś się nie stało. Demonstracje i nacisk środowisk niepodległościowych doprowadziły jednak do demontażu (pod koniec ubiegłego roku, na polecenie władz miasta) sowieckich symboli i tablicy „za naszą sowiecką ojczyznę” z frontu pomnika.
Pomnik wdzięczności Armii Czerwonej zbudowano w 1945 pod przymusem i na polecenie wojskowych władz radzieckich. Tuż po odsłonięciu wysadzili go w powietrze żołnierze podziemia niepodległościowego. Szybko odbudowano monument. Chroniony był potem przez UB i MO. Pod pomnikiem jest grób prawdopodobnie sześciu żołnierzy Armii Czerwonej, choć niektórzy historycy mają wątpliwości, czy znajdują się tam jakiekolwiek szczątki czerwonoarmistów.
(JO)
