Publikowana na naszych łamach po raz pierwszy fotografia z lat 60. autorstwa Tadeusza Baruckiego (1922-2022), architekta, historyka sztuki i dokumentalisty architektury. Fotografia pochodzi ze zbiorów Biblioteki Głównej Politechniki Warszawskiej. Zdjęcie udostępniamy za zgodą pani Edyty Baruckiej, wdowy po autorze. Dziękujemy także za pomoc Joannie Kamińskiej z Oddziału Zbiorów Specjalnych i Tworzenia Zasobów Cyfrowych Politechniki Warszawskiej.
Tadeusz Barucki był m.in. pracownikiem naukowym w Instytucie Urbanistyki i Architektury w Warszawie, Sekretarzem Generalnym Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) i autorem dziesiątek książek i artykułów z dziedziny architektury. Od lat 60. podróżował, wygłaszając wykłady oraz badając i dokumentując architekturę dawną i najnowszą. I zapewne w trakcie tych wojaży trafił też do Nowego Sącza, gdzie sfotografował m.in. Basztę Kowalską i jej okolicę.
Czytaj też: Zalety mieszkań w niskiej zabudowie – dlaczego warto je wybrać? [materiał promocyjny]
Zdjęcie w zasobach Biblioteki Głównej PW jest opisane jako „Budynki mieszkalne obok zamku, Nowy Sącz”. Nie jest dokładnie datowane, jedynie jako „między 1960 i 1980”. Ale niemal z pewnością możemy przyjąć, Barucki wykonał je na początku lat 60. Jest już po renowacji Baszty Kowalskiej i fragmentu muru z początku lat 50. XX w. Ponieważ prace przy zabezpieczeniu murów, ruin zamku i porządkowanie terenu trwały do 1960 roku a na zdjęciu widać nowe nasadzenia możemy założyć, że zdjęcie wykonano nie później, niż w 1962, może 1963 roku.
Na pierwszym planie widzimy grupę dzieci, zapewne z jakiegoś żłobka lub przedszkola. Niektóre z nich, tak jak na dalszym planie starsze osoby, siedzą na dość prymitywnych ławeczkach, ustawionych na skarpie zamkowej, tuż obok baszty. I to jest dobry pretekst aby przypomnieć kilka innych zdjęć z tej okolicy z tego okresu. Co wtedy można było zobaczyć siedząc na ławeczce i patrząc w kierunku Dunajca czy Kamienicy?.
Ale najpierw jeszcze jedno zdjęcie – chłopcy siedzący na jednej z tych ławeczek a za ich plecami widok, który nas interesuje. W głębi widzimy zabudowania rzeźni i domów na nieistniejącej już ul. Rzeźniczej.
Domy z ul. Rzeźniczej możemy zobaczyć na jednej z fotografii zrobionych przez Zofię Rydet (polecamy Nowy Sącz z lat 60. – ludzie i miejsca – na fotografiach Zofii Rydet).
Gdyby z ławeczek obok Baszty Kowalskiej patrzono w kierunku przepływającego pod wzgórzem zamkowym Dunajca pod koniec lat 50., można by zobaczyć Dwa mosty na Dunajcu. Wtedy przez rzekę biegł jeszcze most tymczasowy oraz oddany do użytku w 1958 roku nowy most heleński. Ale stary most rozebrano w 1958 roku dlatego widok musiał być jak na innej fotografii Zofii Rydet (prawdopodobnie z 1964 roku).
A teraz jeszcze „rzut oka” w kierunku rzeki Kamienica i ul. Tarnowskiej. Tu widzimy targowisko z piętrową kamienicą widoczną na pierwszym zdjęciu (budynek wyburzono w 2017 roku, przed budową ronda „pod zamkiem”). Po więcej zdjęć zajrzyjcie do Resztki „przedwojny” pod Basztą Kowalską.
Właśnie w latach 60. na placyku ze zdjęcia pojawi się… samolot. Koniecznie zajrzyjcie do tekstu Samolot pod Basztą Kowalską a dowiecie się ciut więcej o tym.
Zbliżenie na fragment ul. Tarnowskiej (dziś ten odcinek to końcówka ul Piotra Skargi) na jeszcze jednym zdjęciu z lat 60. zrobionym przez Zofię Rydet.
Na koniec zobaczmy, jak w interesującym nas okresie wyglądał widok na wzgórze zamkowe, Basztę Kowalską (ławeczek obok chyba jeszcze nie ma) i centrum Nowego Sącza pod koniec lat 50. Zdjęcie wykonano z mostu heleńskiego. Brak drzew pozwala widzieć kamienicę przy ul. Bóżniczej, synagogę oraz domy przy ul. Berka Joselewicza. W głębi wieże: kościoła oo. jezuitów przy ul. Piotra Skargi, kościoła pw. św. Małgorzaty (jedna z wież jest w trakcie remontu) oraz ratusza na rynku. Przed wzgórzem można dostrzec fragment ul. Piotra Skargi (biegła w stronę starego, rozebranego w 1959 roku mostu i przechodziła w ul. Krakowską na osiedlu Helena na lewym brzegu Dunajca).
O okolicy opisywanej przez nas możecie więcej przeczytać także w tekście Między mostami – historia Podzamcza
(JO)
