W 2022 r. mija 210. rocznica urodzin i 130. rocznica śmierci Onufrego Prus Trembeckiego. Należał do najwybitniejszych postaci XIX-wiecznego Nowego Sącza, a może nawet szerzej – całego regionu. Drugiego takiego burmistrza już nie było w historii miasta. Człowiek ten swoim usposobieniem potrafił jednoczyć nawet zwaśnione strony, co w polityce właściwie się nie zdarza.
Lekarz i społecznik – to dwa najważniejsze określenia misji życiowych Trembeckiego. Burmistrzem został niejako dzięki temu, że wzorowo wypełniał inne zadania. Cieszył się powszechnym szacunkiem, toteż Sądeczanie zwali go „ojcem”. Wyglądał jak dobry dziadek, ale też takim usposobieniem się cechował. Pisano o nim: sumienny i biegły, łączący z gruntowną nauką szlachetną prostotę i słodycz obyczajów.
Szacunek zdobywał także dzięki zasługom dla kraju i regionu. Był weteranem powstania listopadowego. Swoją przeszłość podkreślał w swoim codziennym stroju, którym była czamara. Na ważne święta ubierał kontusz, pas słucki i karabelę. Od ok. 1870 r. pełnił funkcję lekarza zdrojowego w Szczawnicy, gdzie miał spore zasługi dla rozwoju kurortu. Następnie przeniósł się do Nowego Sącza. Za zasługi dla miasta otrzymał pod koniec życia godność Honorowego Obywatela Miasta Nowego Sącza.
W styczniu 1870 r., w czasie burzliwych obrad w Radzie Miasta, gdzie wydawało się, że nikt nie pogodzi rajców, starosta sądecki wyznaczył właśnie Trembeckiego na burmistrza miasta. Sytuacja w samorządzie wydawała się patowa. Rajcy do walki politycznej wykorzystali wówczas możliwość ustąpienia z funkcji. Po rezygnacji poprzedniego burmistrza, Juliana Gutowskiego, na trzech kolejnych posiedzeniach nie zebrano quorum niezbędnego do podejmowania decyzji. Miasto mogło zostać bez organów władzy wykonawczej. Nie wybrano burmistrza ponownie na posiedzeniach z 20 i 22 stycznia 1870 r. Skoro radni nie mogli się porozumieć, to starosta postanowił im wyznaczyć burmistrza. Kandydata znalazł idealnego.
Już wcześniej dr Trembecki był radnym, więc doskonale wiedział jak pracuje samorząd, znał dobrze problemy, które drążyły ten sądecki. Od początku swojej aktywności w radzie zabiegał o poprawę stanu sanitarnego. W 1869 r. apelował o podwyżkę dla lekarza miejskiego, bowiem jak słusznie zauważył, za takie pieniądze jak zarabiał wówczas, nikt poważnie nie traktował swojej pracy. Ponadto stał na czele komisji kontrolującej szpital (instytucja ta nie cieszyła się wówczas dobrą opinią). Zabiegał, aby w Nowym Sączu powstała druga apteka. Radni jednak tego nie chcieli. Jako lekarz słynął raczej z kontrowersyjnych metod profilaktyki zdrowotnej. Zalecał m.in. nie dogadzanie sobie z jedzeniem. Uważał, że nie należy ściągać kapelusza podczas kłaniania się, bowiem w ten sposób łatwo się przeziębić.
Czas burmistrzowania Trembeckiego to zaledwie rok – 1870. Wyznaczenie go na stanowisko szefa samorządu okazało się trafionym posunięciem, bowiem szybko zażegnał konflikty w radzie. Nadal poruszano kwestię ochrony zdrowia. Udało się powołać do życia ochronkę dla starców oraz stowarzyszenie wspierające ubogich gimnazjalistów. Trembecki zaangażował się także w założenie bursy dla tych ostatnich. W październiku 1870 r. sam zrezygnował z funkcji burmistrza, ale oświadczył gotowość chętnego poświęcenia swoich usług miastu. Jak powiedział, tak zrobił.
Kolejne lata to bezinteresowne poświęcenie się dla miasta. Trembecki mieszkał w dworku na Plantach (Jagiellońska 35). Już w 1871 r. właśnie w tym domu otwarto Seminarium Nauczycielskie. Trembecki był wielkim orędownikiem rozwoju edukacji.
Dziełem jego życia była jednak Bursa Gimnazjalna im. Tadeusza Kościuszki przy ul. Długosza. Mieszkając w Nowym Sączu zauważył, że naukę podejmuje wielu uczniów ze wsi, których nie stać na drogie stancje. Tymczasem szkoła gimnazjalna się rozwijała, należało zatem pomyśleć o budynku, w którym dzieci i młodzież będą mogły mieszkać w czasie pobierania nauki, będą także wychowywane w chrześcijańskim duchu. Trembecki zabiegał osobiście o wkładki na powstanie bursy. Sądeczanie hojnie dotowali „Towarzystwo Bursy dla ubogiej młodzieży szkół sądeckich”, gdzie działał były burmistrz. W 1874 r. placówka mieściła się w dwóch wynajętych lokalach, a mieszkało w nich 17 uczniów. Potem już tylko się rozwijała.
Po Trembeckim dworek na Plantach objął Józef Zubrzycki, który postanowił poświęcić go dla sądeckiej nauki. Zbiory Zubrzyckiego oraz sam dworek weszły w skład fundacji im. Onufrego Trembeckiego, zostały przekazane na bibliotekę i dla początkującego muzeum ogólnego.
Trembecki zmarł w 1892 r. Tłum wdzięcznych mieszkańców Nowego Sącza odprowadził swojego wielkiego burmistrza i „ojca” na miejsce wiecznego spoczynku na ul. Rejtana.
