Wiesław Piprek, przewodnik PTTK, podesłał nam mini-folder wydany z okazji odbywającego się w sierpniu 1938 roku w Nowym Sączu Zjazdu Górskiego. – Ciekawy jest program tego Zjazdu. Trochę kultury, gospodarki rolnictwa itd.Chciałoby się powtórzyć w obecnym czasie takie spotkanie – zauważa pan Wiesław.
Poniżej fragmenty opracowania „Święta Gór (1935 – 1938) i ich rola w krzewieniu wiedzy o regionach” (Maria Kurzeja-Świątek, Rocznik Małopolska Regiony – Regionalizmy – Małe ojczyzny XV 2013, Małopolski Związek Regionalnych Towarzystw Kultury oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie) dotyczące Zjazdu Górskiego w 1938 roku:
Pamiętajmy więc o naszych obowiązkach i przygotowujmy się solidnie i szczerze na przyjęcie masy góralskiej braci. A dalej propagujmy „Dni Gór” – szczególnie na wsi, gdzie gazeta czy afisz rzadszym jest gościem, a gdzie żywe serdeczne słowo lepiej trafia do serca. Więc przybywajcie do N. Sącza – 13, 14, 15 i 16 sierpnia na „Dni Gór”, bez wyjątku wszyscy i z gór i z dolin – i z wsi i z miast – wszyscy!”
„Oficjalne uroczystości w Nowym Sączu rozpoczęły się 12 sierpnia przed południem, o czym prasa krakowska donosiła:
O godz. 9-tej rano przybył min. spraw woj. gen. Kasprzycki, by jako prezes Zarządu Głównego Ziem Górskich otworzyć zjazd. Po odebraniu raportu od kompanii honorowej, powitany został przez oczekujących go wicewojewodę dra Małaszyńskiego, dowódcę dyw. płk Kustronia, starostę pow. dra Łacha, prezydenta miasta mgr Nowakowskiego. […] po czem udał się na msze św. do kościoła farnego, odprawioną przez ks. infułata Mazura. Po mszy św. gen. Kasprzycki udał się na zamek królewski Jagiellonów, celem wzięcia udziału w otwarciu Muzeum Ziemi Sądeckiej. Przecinając symboliczną wstęgę oddał muzeum do użytku publicznego. Muzeum mieści się w 12 komnatach zamkowych, obejmując dzieła sztuki kościelnej, etnograficznej, historycznej, krajoznawczej i sztuk plastycznych współczesnych artystów Podhala. […] Specjalne zainteresowanie okazał p. gen. Kasprzycki dla skrzypek-gęśli stanowiących wynalazek prof. Zbozienia oraz dla sali łowieckiej mieszczącej trofea myśliwskie hr. Stadnickiego z Nawojowej”.
„Przykrym wydarzeniem w czasie sądeckiego zjazdu był zatarg, a raczej głośna awantura między Podhalanami a góralami z Łącka, którzy wyuczeni przez Juliana Zubka, absolwenta Wyższej Szkoły Wych. Fizycznego w Warszawie, wystąpili z wykoncypowanym przez niego, niesłychanie wymyślnym, pełnym nieznanych figur zbójnickim, którym pobili z kretesem Podhalan. Wiadomo że ani w Łącku ani w jego okolicy nigdy zbójnickiego nie tańczono, został on więc Podhalanom bezwstydnie podkradziony. […] Podhalanie ostro zaprotestowali i zagrozili, że opuszczą Nowy Sącz jeśli Łącko nie wycofa zbójnickiego ze swego programu. Sytuacja zrobiła się szczególnie nieprzyjemna, ponieważ trzy lata wcześniej, podczas „Święta Gór” w Zakopanem, jury (w składzie którego nie było ani jednego etnografa), dało Łącku nagrodę za zbójnickiego tańczonego po sądecku. W ten nieprzyjemny incydent zaangażowało się kilku etnografów i sprawa została wyciszona, jednak po II wojnie światowej temat często powracał przy okazji różnych przeglądów i festiwali”.
„W czasie zjazdu urządzono w salach Gimnazjum Kupieckiego wystawę malarską sądeckich plastyków. Wyeksponowano m.in. prace Bolesława Barbackiego, Antoniego Ludwika Broszkiewicza, Juliusza Jakubiczki, Romualda Reguły i Jana Dzieślewskiego. Imponującym pod względem literackim był urządzony w sali Ratusza, wieczór Gromady Literacko-Artystycznej „Łom”, poświęcony twórczości pisarzy sądeckich z udziałem Jana Wiktora. W wieczorze wzięli udział m.in. sądeccy poeci i regionaliści – Tadeusz Giewont-Szczecina, Zygmunt Fijas, Adam Nowakowski, Władysława Szkaradkówna, Mieczysław Czcibór Cholewa, Michał Asanka-Japołł”.
„Zjazd Górski w Nowym Sączu mimo niesprzyjającej pogody zakończył się sukcesem. Sądecczyzna pokazała Polsce swoje walory uzdrowiskowe, gospodarcze, turystyczne i kulturalne. Tanie wycieczki autokarowe w ramach święta do Rożnowa i Pienin cieszyły się wielkim powodzeniem. Podobnie jak w latach ubiegłych dla wszystkich uczestników przybyłych z różnych części kraju przysługiwała ulga na przejazdy kolejowe w wysokości 66%. Z okazji zjazdu ukazał się przewodnik po Nowym Sączu oraz szereg pocztówek okolicznościowych wydanych przez Związek Górali Ziemi Sądeckiej, wprowadzono także na okres kilku dni specjalny datownik pocztowy”.
(iw)
