Prezydent o strategicznych kierunkach rozwoju Nowego Sącza

Przedstawiamy w całości wystąpienie prezydenta Nowego Sącza Ryszarda Nowaka na konferencji „Rozwój miast subregionalnych w okresie 2014 – 2020 – perspektywy Nowego Sącza” jaka odbyła się 14. maja w Miejskim Ośrodku Kultury. Konferencję zorganizowali: Urząd Miasta i Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Wystąpienie prezydenta nosiło tytuł: „Strategiczne kierunki rozwoju Nowego Sącza do 2020 roku”.

Szanowni Państwo, Nowy Sącz to trzecie pod względem wielkości, potencjału gospodarczego, wyposażenia w usługi, ilości i intensywności ciążeń miasto Województwa Małopolskiego, tworzące policentryczną sieć biegunów wzrostu Małopolski wspólnie z Krakowem i Tarnowem. Rozwój Nowego Sącza ma decydujący wpływ na rozwój całego subregionu sądeckiego. Jego ponadlokalna oferta jest, co prawda uzupełniana przez największe satelickie miejskie ośrodki subregionu i inne gminy, nie zmienia to jednak faktu, że to właśnie Nowy Sącz jest sercem subregionu i główną siłą sprawczą rozwoju gospodarki i tworzenia nowych miejsc pracy w subregionie sądeckim, dlatego też jego rozwój leży w interesie całej Sądecczyzny, Ziemi Limanowskiej i Gorlickiej.

Mamy tego świadomość aktualizując Strategię Rozwoju NowegoSącza 2020+. Chcąc sprostać ciążącej na nas odpowiedzialności z determinacją przygotowujemy się do maksymalnie efektywnego i skutecznego zarządzania naszymi zasobami, a także do skutecznego pozyskiwania i efektywnego wykorzystania źródeł pomocy zewnętrznej, w tym zwłaszcza środków unijnych w kolejnym okresie programowania 2014-2020, odpowiadając na najważniejsze wyzwania, przed którymi stoi Nowy Sącz, wynikające między innymi z wielkości Miasta, jego położenia, procesów demograficznych, wielkości rynku pracy, uwarunkowań środowiskowych, pełnionych funkcji ponadlokalnych i innych.

Wyzwania, którym musimy sprostać to m.in.:

• relatywnie wciąż niewielka, ale jednak postępująca depopulacja

• relatywnie niższe niż średnio w Polsce i Małopolsce, ale wciąż wysokie bezrobocie, któremu towarzyszy znacznie wyższy wskaźnik bezrobocia w naturalnym zapleczu Nowego Sącza, jakim jest Powiat Nowosądecki

• ponadprzeciętnie wysoka emisja zanieczyszczeń do powietrza z transportu, przemysłu, czy gospodarstw domowych nie podłączonych do systemu cieplnego, której skutki potęguje niekorzystne ukształtowanie terenu

• wreszcie ograniczona zewnętrzna dostępność komunikacyjna i niewydolność istniejących wewnętrznych układów komunikacyjnych.

Jeśli chodzi o to ostatnie z wymienionych wyzwań, podobnie, jak inne miasta, Nowy Sącz charakteryzuje żywiołowy wzrost motoryzacji i zwiększający się udział transportu drogowego w przemieszczaniu osób i ładunków, rosnące natężenie ruchu i zwiększające się obciążenie infrastruktury transportowej miasta, co w przypadku naszego Miasta wiąże się dodatkowo z nakładaniem się ruchu tranzytowego na ruch wewnętrzny. Stanowi to źródło poważnych problemów komunikacyjnych i transportowych Miasta, które cierpi na  deficyt rozwiązań komunikacyjnych wyprowadzających ruch tranzytowy na zewnątrz, któremu zresztą, jak Państwo wiedzą próbujemy zaradzić, budując 2 kilometrowy odcinek obwodnicy północnej o wartości ok. 100 mln zł, czy remontując od kilku lat najważniejsze arterie drogowe miasta.

Zidentyfikowane w projekcie zaktualizowanej Strategii Rozwoju Nowego Sącza 2020+ wyzwania nie odnoszą się jedynie do perspektywy roku 2020. Nowy Sącz będzie musiał się z nimi mierzyć, podobnie jak zresztą wiele innych miast w Polsce, w znacznie dłuższej perspektywie. Już dziś jednak te kwestie mają zasadniczy wpływ na możliwości rozwojowe Miasta w najbliższych latach.

Opisane wcześniej nie wszystkie, ale najważniejsze wyzwania strategiczne następnych lat wymagają podjęcia usystematyzowanych działań uwzględniających kluczowe aspekty zarządzania strategicznego ujęte w obecnie konsultowanym projekcie Krajowej Polityki Miejskiej i innych nadrzędnych dokumentach strategicznych, w tym zwłaszcza w Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego. Wokół tych aspektów zorganizowana będzie zaktualizowana Strategia Rozwoju Nowego Sącza 2020+, której projekt, obecnie w fazie konsultacji wewnętrznych, zostanie przedstawiony niebawem szerokiej publiczności do dyskusji, zanim trafi pod obrady Rady Miasta Nowego Sącza.

Pamiętajmy, że zaktualizowana Strategia Rozwoju Nowego Sącza 2020+ po jej przyjęciu przez Radę Miasta Nowego Sącza, będzie obok studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, podstawowym dokumentem planistycznym Miasta, nadrzędnym w stosunku do innych dokumentów strategicznych i sektorowych programów operacyjnych opracowywanych i przyjmowanych do realizacji w Nowym Sączu. Strategia spajać będzie wszelkie działania rozwojowe podejmowane na rzecz poprawy warunków życia w Mieście. Jej zadaniem będzie odważne, lecz jednocześnie realistyczne zaprogramowanie rozwoju, z uwzględnieniem wszystkich zasobów i potencjałów, które Miasto posiada, na rzecz podniesienia jakości życia mieszkańców i ich rodzin.

Mam gorącą nadzieję, że ranga i znaczenie dokumentu, a także uspołeczniony charakter jej tworzenia skłonią wszystkich radnych miejskich do poparcia tego dokumentu, a sam dokument stanie się w ten sposób namacalnym dowodem porozumienia ponad podziałami na rzecz rozwoju Nowego Sącza, a w konsekwencji całego subregionu sądeckiego.

Prace nad aktualizacją Strategii Rozwoju Nowego Sącza 2020+ zainicjowałem jesienią zeszłego roku. Realizowane one były metodą mieszaną: ekspercką i uspołecznioną (partycypacyjną) przez Zespół ds. aktualizacji i uzupełnienia Strategii Rozwoju Nowego Sącza 2020+. W ścisłej współpracy i porozumieniu ze mną Zespół wypracował rezultaty przy zachowaniu stałej komunikacji z mieszkańcami, przedstawicielami poszczególnych środowisk sektora prywatnego i pozarządowego, w drodze konsultacji społecznych w formie licznych środowiskowych spotkań konsultacyjnych i badań ankietowych, oraz we współpracy eksperckiej z pracownikami naukowymi Instytutu Ekonomicznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu i ekspertami miejskich jednostek organizacyjnych w Nowym Sączu.

Priorytety zawarte zaktualizowanej Strategii Rozwoju Nowego Sącza 2020+ zamykać się będą w formule haseł:

„EDUKACJA I PRACA”,

„RODZINA I ŚRODOWISKO”,

„MIASTO I SUBREGION”,

którym odpowiadają trzy obszary rozwoju strategicznego:

OBSZAR ROZWOJU GOSPODARCZEGO,

OBSZAR ROZWOJU SPOŁECZNEGO

OBSZAR ROZWOJU PONADLOKALNEGO.

Wszystkie są zorientowane na rozwój:

INTELIGENTNY czyli efektywnie wykorzystujący zasoby kapitału ludzkiego i zasoby wiedzy

ZRÓWNOWAŻONY czyli efektywnie i racjonalnie wykorzystujący zasoby środowiska naturalnego z poszanowaniem dla jego ochrony

WŁĄCZAJĄCY czyli aktywizujący i zapobiegający wszelkiego rodzaju wykluczeniem społecznym, zwłaszcza z powodu bezrobocia.

A zatem Strategia uwzględniać będzie cele rozwojowe Unii Europejskiej zawarte w strategii rozwoju na lata 2010-2020 pt.: „EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”.

Szanowni Państwo, kilka słów o zaplanowanych działaniach strategicznych w poszczególnych obszarach rozwoju

Obszar EDUKACJA I PRACA

Jedną z podstawowych potrzeb lokalnej gospodarki i lokalnego rynku pracy jest konieczność dostosowania oferty edukacyjnej do struktury i poziomu kwalifikacji oraz umiejętności oczekiwanych przez przedsiębiorców na oferowanych i nowo tworzonych miejscach pracy. Wypracowanie modelu współpracy systemu edukacji z gospodarką zapewnić może korzyści trzem zasadniczym grupom: uczniom i studentom, przedsiębiorcom i samorządowi lokalnemu.

Dla uczniów i studentów będzie to oznaczać nabycie umiejętności do działań kreatywnych i zespołowych, lepszą preorientację zawodową w kontekście potrzeb rynku pracy, kształtowanie kwalifikacji i umiejętności praktycznych w powiązaniu z oczekiwaniami lokalnej gospodarki.

Bezpośrednią korzyścią dla pracodawców będzie lepsze przygotowanie przyszłych pracowników oraz możliwość wpływu na zmiany kierunków kształcenia na poziomie szkolnictwa zawodowego i wyższego, a także aktywny udział w procesie ewaluacji absolwentów.

Lepsze dopasowanie popytu i podaży na pracę skutkować powinno niższym poziomem bezrobocia i doprowadzić do wzrostu poziomu i jakości życia.

Na poziomie szkolnictwa zawodowego i wyższego zainicjowana powinna zostać sieć współpracy między szkołami a przedsiębiorcami, umożliwiająca zaangażowanie praktyków w proces edukacyjny, odbywanie staży i praktyk u pracodawców, profilowanie kształcenia zgodnie z potrzebami pracodawców, rozszerzenie działalności uczelnianych biur karier i ocenę efektów kształcenia w kontekście powiązania z potrzebami gospodarki. Efektywnie funkcjonująca współpraca systemu edukacji z gospodarką zapewni harmonizację podaży i popytu na pracę i ułatwi mieszkańcom, zwłaszcza tym młodszym, znalezienie zatrudnienia odpowiadającego ich kwalifikacjom i aspiracjom.

Aktywność Miasta w tworzeniu i realizacji miejskiej polityki gospodarczej zorientowanej na pobudzenie lokalnego rynku pracy ulegnie znaczącemu zwiększeniu. Wzmocniona zostanie reprezentacja przedsiębiorców jako strony w dialogu społecznym wobec władz samorządowych. Regularnie analizowany będzie klimat dla przedsiębiorczości w Mieście z szerokim uwzględnieniem opinii środowisk biznesowych o działaniach na rzecz wspierania gospodarki i warunków inwestowania.

W zakresie wspierania przedsiębiorczości samorząd Nowego Sącza jak dotąd skupiać będzie aktywność na tworzeniu korzystnego klimatu inwestycyjnego. Jak dotąd działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości przybierać będą postać ułatwień w sprawach urzędowych, szybszego załatwiania formalności i usprawniania obsługi oraz udzielania ulg w podatku od nieruchomości. Rozwinięty zostanie system pozyskiwania i udostępniania kompleksowej informacji o przedsiębiorstwach oraz tworzenia zbiorczej i pełnej oferty inwestycyjnej dla całego Miasta i jego obszaru funkcjonalnego. Prowadzone będą cykliczne badania na temat potrzeb przedsiębiorców i ich oczekiwań.

Wyzwaniem następnych lat dla wszystkich samorządów subregionu sądeckiego będzie, jestem przekonany, że przy udziale wszystkich zainteresowanych samorządów, umiejętne łączenie potencjału rozwojowego poszczególnych gmin obszaru funkcjonalnego Nowego Sącza i całego subregionu, oraz wspólne wykorzystywanie przewag konkurencyjnych d la trwałego i równomiernego wzrostu gospodarczego wszystkich jednostek terytorialnych współtworzących obszar funkcjonalny Nowego Sącza i subregion sądecki.

OBSZAR RODZINA I ŚRODOWISKO

Największym potencjałem rozwojowym Nowego Sącza jest sądecka rodzina silna przywiązaniem do tradycyjnych wartości, o utrwalonej tożsamości lokalnej. Silna tożsamość lokalna i przywiązanie do Miasta przekłada się na duże zaangażowanie w przedsięwzięcia społeczne i aktywność gospodarczą. Przyszły Nowy Sącz powinien być miastem nowoczesnej infrastruktury społecznej, aktywnie wspierającym rodziny i różne pokolenia Sądeczan, organizującym centra wsparcia dla ludzi starszych i niepełnosprawnych organizującym tereny rekreacyjne dla wszystkich mieszkańców, wzbogacającym infrastrukturę różnych dyscyplin sportu dla młodszych pokoleń. Samorząd będzie wspierał tworzące tę infrastrukturę społeczną organizacje pozarządowe, otworzy się również na działania aktywizujące mieszkańców w formie szerszych niż dotąd konsultacji budżetowych.

Podobnie jak w przypadku mieszkańców innych miast, sądeckie rodziny nie są wolne od zagrożeń zdrowotnych. Ze względu na starzenie się społeczeństwa oraz wysokie tempo życia z roku na rok narasta także zagrożenie licznymi chorobami cywilizacyjno-społecznymi, w ty m zwłaszcza chorobami nowotworowymi i chorobami krążenia. Problemy finansowe polskiego systemu ochrony zdrowia oraz tendencje do niezdrowego trybu życia rozpowszechnione wśród wielu osób znajdują odzwierciedlenie w niekorzystnych wskaźnikach poziomu zdrowotności mieszkańców. Należy więc wspierać i pomagać w rozwijaniu nowoczesnego systemu ochrony zdrowia, poprzez w dużej mierze zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym poprzez szeroko rozumianą profilaktykę, zwłaszcza w obszarze zapobiegania chorobom nowotworowym i chorobom krążenia, bądź wczesnego rozpoznania tych chorób, i promocję zachowań prozdrowotnych. Samorząd Nowego Sącza będzie tutaj aktywnym moderatorem działań profilaktycznych, w tym badań przesiewowych onkologicznych i kardiologicznych, nie rezygnując z wielu innych realizowanych do tej pory z powodzeniem.

Nasila się zjawisko stratyfikacji społecznej na podłożu zróżnicowania dochodowego. Poszerza się strefa ubóstwa, a w związku z tym wzrastają potrzeby z zakresu pomocy socjalnej, w tym mieszkaniowej. Poważne zagrożenie dla rozwoju Nowego Sącza stanowi problem wykluczenia społecznego. W najbliższej dekadzie w wiek emerytalny wejdą roczniki wyżu demograficznego lat 50. XX w. Z roku na rok wzrastać będzie zapotrzebowanie ludzi starszych na usługi medyczne i opiekuńcze a także edukacyjne, kulturalne i rekreacyjne.

Alienacja zachowań, zanik więzi rodzinnych zwiększa potrzebę interwencji publicznej (opieki socjalnej, zdrowotnej) w stosunku do osób samotnych, starszych, jak też osób niepełnosprawnych. Koniecznością staje się włączanie takich osób do życia społecznego.

W obliczu postępującej informatyzacji i elektronizacji codziennego życia niezbędna staje się edukacja informatyczna i uczenie ludzi starszych korzystania z usług świadczonych drogą elektroniczną (e-administracja, e-lekarz, e-handel itp.). Istotne znaczenie mają działania związane z rozwojem infrastruktury informatycznej, która upowszechnia dostęp do Internetu, a w konsekwencji wspiera rozwój cyfryzacji.

Niekwestionowanym bogactwem Nowego Sącza, przekazanym przez przodków, pozostaje otaczane ochroną dziedzictwo historyczne i kulturowe, które stanowi o atrakcyjności Nowego Sącza i daje podstawy do jego szerszego wykorzystania w zakresie promocji Miasta. Dzięki dziedzictwu historycznemu i kulturalnemu Nowy Sącz może stać się magnesem dla turystów, inwestorów i twórców. Nowy Sącz potrzebuje umocnienia dotychczasowej kulturalnej osi programowej wyznaczonej przez działające tutaj ośrodki kultury, wokół której tworzony być powinien zarówno program kultury masowej, jak i elitarnej. Dodatkowo trzeba uwzględnić olbrzymią rolę sportu amatorskiego i wyczynowego dla wizerunku Miasta, ale także dla budowy więzi jego mieszkańców.

Analizując możliwości rozwoju Nowego Sącza, tradycyjnie podkreśla się jego walory estetyczne. Atrakcyjność Nowego Sącza, jego estetyka, mogłaby być elementem przewagi konkurencyjnej Miasta nad innymi ośrodkami w obszarze turystyki. W tej dziedzinie jednak potencjał infrastrukturalny Miasta jest ograniczony. Funkcjonujące tu hotele zapewniają skromną bazę noclegową, w rezultacie, także wobec skromnej oferty turystycznej i rekreacyjnej, turyści chętniej korzystają z bazy noclegowej innych gmin Sądecczyzny. Miasto, pozyskując nowych inwestorów będzie wspierać działania na rzecz poszerzenia oferty turystycznej, w postaci nowych hoteli i zaplecza rekreacyjnego, zwłaszcza na terenach nadrzecznych. Naszym materialnym wkładem w tworzenie takiego zaplecza będzie realizacja projektu „Sądeckiej Wenecji” w ramach, którego zagospodarujemy tereny nad rzeką Dunajec i zrewitalizujemy Park Strzelecki.

Miasto generalnie uchodzi za bezpieczne, jednak na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców niekorzystnie wpływają zagrożenia pospolitymi przestępstwami, zagrożenia katastrofami naturalnymi, w tym zwłaszcza powodziami i ich skutkami w postaci osuwisk, wreszcie zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń środowiska naturalnego, zwłaszcza powietrza.

Za stan bezpieczeństwa na terenie Miasta i jego obszaru funkcjonalnego odpowiadają służby podległe różnym organom rządowym i samorządowym, jak i innym instytucjom (policja, straż pożarna, straże miejska, pogotowie ratunkowe i pogotowia techniczne). Dyżurne siły ratownicze zorganizowane są w ramach głównych systemów polskiego ratownictwa, czyli Państwowego Systemu Ratownictwa Medycznego oraz Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Budowa sprawnego, powszechnie dostępnego i opartego na najwyższych standardach systemu ratownictwa medycznego wymaga nie tylko działań podmiotu zobligowanego ustawowo (wojewoda), ale również znacznego zaangażowania i szerokiej współpracy samorządu Nowego Sącza. Większość problemów, z którymi borykają się służby ratownicze Miasta, związanych jest z koniecznością integrowania wszelkich służb i instytucji odpowiedzialnych za szeroko rozumiane ratownictwo. Z uwagi na charakter zagrożeń występujących w Mieście, działania służb związanych z bezpieczeństwem powinny poza ratownictwem zostać nakierowane na przeciwdziałanie i zapobieganie głównym zagrożeniom. Jednym z najważniejszych działań będzie popularyzacja wiedzy z zakresu ratownictwa i bezpieczeństwa wśród samych mieszkańców oraz podmiotów gospodarujących w Mieście.

O wysokiej jakości życia decyduje w największym stopniu czyste środowisko. Do ważnych problemów wymagających stałej troski zaliczają się kwestie związane z zanieczyszczeniem środowiska, w tym wód, gruntów, a zwłaszcza – powietrza atmosferycznego, oraz rosnąca z roku na rok emisja hałasu. Jednym z zasadniczych kierunków polityki ekologicznej i energetycznej powinno być ciągłe zmniejszanie zużycia energii pierwotnej dla celów komunalnych i mieszkaniowych oraz zastępowanie jej energią odpadową i odnawialną. Na terenie Miasta istnieją w tym zakresie takie możliwości jak m.in. wykorzystanie energetyczne zasobów biogazu i ciepła ze ścieków z oczyszczalni ścieków, odpadów komunalnych, promieniowania słonecznego, biomasy i biogazu. Dla zoptymalizowania realizacji polityki energetycznej i ekologicznej niezbędne jest w tych dziedzinach zintegrowane planowanie. Konieczne jest opracowanie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną dla Miasta celem ochrony powietrza atmosferycznego i innych zasobów środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniami oraz wykorzystania istniejącej infrastruktury technicznej (transportowa, drogowa, cieplna, elektryczna, gazowa i wodno-ściekowa), której kompleksowy rozwój zorientowany na poszanowanie zasobów środowiska naturalnego powinien wpłynąć na dalsze podnoszenie poziomu i jakości życia zgodnie z oczekiwaniami mieszkańców, bowiem jakość środowiska naturalnego zależy w dużej mierze od działań w zakresie gospodarki komunalnej (ścieki, odpady) oraz tych, związanych z ochroną wód powierzchniowych, powietrza i ograniczających hałas.

Istotnym elementem troski o stan środowiska naturalnego jest kształtowanie ładu przestrzennego, a co za tym idzie rosnąca jakość przestrzeni miejskiej i terenów zielonych, która docelowo powinno wzrosnąć, m.in. poprzez rewitalizację zdegradowanych funkcjonalnie i fizycznie obszarów Miasta, np. obszar tzw. Rynku Maślanego.

OBSZAR MIASTO I SUBREGION

Stan nowosądeckiego węzła transportowego decyduje o ograniczonej roli Nowego Sącza i subregionu sądeckiego w regionalnym i krajowym systemie wymiany dóbr towarów, informacji, idei i usług. Odpowiednie ukształtowanie miejskiego wielofunkcyjnego węzła transportowego mogłoby mieć istotne znaczenie dla podniesienia konkurencyjności Miasta i spójności wewnętrznej subregionu i województwa małopolskiego, a także mogłoby przyczynić się do zwiększenia dostępności rynku pracy i usług oraz osiągnięcia jego bardziej korzystnej struktury.

Aktualnie najważniejszymi ograniczeniami rozwoju miejskiego węzła transportowego są:

• słabe powiązania transportowe na osi północ-południe – drogowe i kolejowe (brak drogi szybkiego połączenia drogowego z autostradą A4 i autostradą D1 na Słowacji, i brak szybkiego połączenia kolejowego z Krakowem przez Podłęże-Piekiełko)

• rosnący poziom zatłoczenia motoryzacyjnego w obszarze węzłowym Miasta w sytuacji aktualnego braku obwodnic wyprowadzających ciężki ruch tranzytowy

• dominacja transportu samochodowego i niewielka rola kolei w przewozach osób i ładunków

• słabe powiązania z portami lotniczymi (najbliższy port lotniczy Balice w Krakowie).

Tylko rozwój połączeń kolejowych i kołowych w strukturze powiązań krajowych i regionalnych skutkujący poprawą dostępności Nowego Sącza i jego obszaru funkcjonalnego i jego powiązań komunikacyjnych z krakowskim węzłem transportowym może przynieść zasadniczy efekt w postaci zwiększenia konkurencyjności Miasta i subregionu. Samorząd Nowego Sącza będzie jak dotąd – we współpracy z samorządami lokalnymi subregionu sądeckiego – inicjował i wspierał wszelkie działania, które mogłyby zaowocować oczekiwanymi decyzjami na poziomie regionalnym i krajowym, co do poprawy połączeń drogowych i kolejowych Miasta.

W obliczu rosnących problemów transportowych Miasta i subregionu konieczne jest doprowadzenie do zwiększenia udziału transportu zbiorowego w realizacji codziennych podróży mieszkańców Nowego Sącza i jego obszaru funkcjonalnego. W chwili obecnej jest on za niski, samochód jest podstawowym środkiem dojazdów do pracy dla wyraźnej większości pracujących.

Narastające problemy zatłoczenia komunikacyjnego, koszty rozwoju i utrzymania infrastruktury drogowej oraz ochrona czystości powietrza zmuszają do wzbogacenia dotychczasowej promotoryzacyjnej koncepcji rozwoju systemu transportowego w Mieście o znaczniejszy niż dotąd rozwój transportu publicznego (do rozważenia również śladem innych miast w Polsce i na świecie – bezpłatnego).

Miasto posiada dobre potencjalne warunki do rozwoju transportu rowerowego, tereny zielone wzdłuż sądeckich rzek umożliwiają rozwój szlaków prowadzących z centrum Miasta do jego odleglejszych osiedli. Ruch rowerowy nie jest alternatywą dla samochodu we wszystkich relacjach, jednak w istotny sposób może obniżyć natłoczenie ruchu samochodowego na terenie Miasta.

Wyzwania komunikacyjne wymagają zacieśnienia współpracy w ramach obszaru funkcjonalnego Nowego Sącza. Modyfikacja mechanizmów zarządzania publicznego w skali przynajmniej obszaru funkcjonalnego Miasta jest warunkiem koniecznym dla uzyskania efektu zwiększenia konkurencyjności tego obszaru i jego dostępności komunikacyjnej. Integracja zarządzania powinna opierać się przede wszystkim na zintensyfikowaniu oddolnej i dobrowolnej współpracy samorządów obszaru funkcjonalnego Nowego Sącza.

Miasto jako lider subregionu sądeckiego powinno nadal otwierać się na stosowanie najwyższych standardów w wielu dziedzinach szeroko rozumianego rozwoju instytucjonalnego – w dziedzinie zarządzania terytorialnego, gospodarki komunalnej i usług społecznych. Ciągle rozwijane standardy organizacji i świadczenia usług publicznych, funkcjonowania administracji, zarządzania strategicznego, kooperacji z organizacjami gospodarczymi i pozarządowymi, winny zapewniać mieszkańcom i wszystkim odbiorcom działań samorządu bardzo wysoki poziom dostępu do usług publicznych, a efektywność i skuteczność stosowanych rozwiązań organizacyjnych prowadzonej działalności winna być mierzona przy użyciu wskaźników ułatwiających i obiektywizujących ich ocenę.

Wszystkie instytucje publiczne ważne dla rozwoju Miasta powinny zostać połączone spójnym systemem wymiany danych, przez co wyraźnie zwiększyłaby się efektywność procesów decyzyjnych. Zdecydowana większość mieszkańców, dzięki rozwojowi sieci szerokopasmowych i łączności bezprzewodowej, korzystać będzie z elektronicznych narzędzi dostępu do usług publicznych i obsługi administracyjnej. Zarządzanie przestrzenią Miasta stanie się bardziej skuteczne dzięki kompleksowemu systemowi informacji o terenie, sprzężonemu z dokumentami planistycznymi. Debaty publiczne na temat polityk i przedsięwzięć o charakterze ponadmiejskim uzyskają szeroki wymiar poprzez rozbudowaną internetową platformę komunikacji społecznej. Funkcjonować będzie zintegrowany bank danych, dzięki któremu pozyskiwanie informacji społeczno-gospodarczych i środowiskowych stanie się znacznie łatwiejsze.

Zdynamizowanie rozwoju Miasta wymaga współpracy z gminami Subregionu Sądeckiego również w dziedzinie marketingu terytorialnego. W długim czasie przyniesie to wymierne korzyści wszystkim jednostkom terytorialnym subregionu. Wspólne działania marketingowe umożliwiłyby lepsze wykorzystanie zasobów i potencjału oraz pozytywnie wpłynęłyby na pozycję konkurencyjną Nowego Sącza i subregionu sądeckiego. Jak wynika z diagnozy orientacji marketingowej jednostek terytorialnych subregionu, w większości gmin dominuje podejście narzędziowe, skoncentrowane przede wszystkim na działaniach promocyjnych ukierunkowanych do wewnątrz, odpowiadających potrzebom mieszkańców. Większości gmin brakuje środków, a często także i wiedzy, aby podjąć zmasowane i skuteczne działania w danym obszarze strategicznym marketingu. Tym samym nie wykorzystuje się w pełni potencjału konkurencyjnego całego subregionu. Wspólne przedsięwzięcia marketingowe umożliwiłyby lepsze wykorzystanie potencjału i zasobów jednostek terytorialnych. Miasto Nowy Sącz jako kluczowy podmiot Subregionu i pozostałe gminy mają potencjał i możliwości, by zbudować markę subregionu sądeckiego. Marka powinna czerpać z wartości i osobowości marki Nowy Sącz, ale jej siła polegać powinna na jedności i współpracy całego obszaru subregionu.

W tym ograniczonym, czasie mojego wystąpienia starałem się przybliżyć Państwu zapisane w projekcie Strategii Rozwoju Nowego Sącza 2020+ kierunki działań zaplanowanych do realizacji w latach 2014-2020, które zyskały największą akceptację mieszkańców Nowego Sącza w toku prowadzonych konsultacji społecznych, a które jednocześnie wpisują się w priorytety rozwojowe nadrzędnych dokumentów strategicznych. Jesteśmy zdeterminowani, by opisane kierunki przyszłych działań jak najszybciej zoperacjonalizować, stąd już w dokumencie samej Strategii poszczególnym obszarom rozwojowym zostały przyporządkowane programy obejmujące kluczowe dla rozwoju Nowego Sącza zadania. Wybór zadań wynika ze zdiagnozowanych potrzeb, nie jest katalogiem zamkniętym i będzie systematycznie weryfikowany. Programy kluczowe skupiają się na zadaniach, których realizacja ma strategiczne znaczenie dla osiągnięcia założonych celów rozwojowych. Analiza najważniejszych przedsięwzięć dla osiągnięcia przyjętych celów strategicznych pozwoliła na wyselekcjonowanie 12 programów kluczowych pod roboczymi jeszcze nazwami:

1. Program rozwoju kapitału ludzkiego pn. „Nowy Sącz – Nowy Sącz – Miasto Silne Swymi Mieszkańcami”

2. Program rozwoju przedsiębiorczości, innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki pn. „Nowy Sącz – Miasto Konkurencyjnej Gospodarki”

3. Program kompleksowej ochrony środowiska naturalnego i rozwoju terenów zielonych pn. „Nowy Sącz – Miasto Czystego Środowiska”

4. Program „Zdrowy Nowy Sącz” pn. „Nowy Sącz – Miasto Zdrowia i Opieki”

5. Program rozwoju rekreacji i sportu masowego pn. „Nowy Sącz – Miasto w Ruchu”

6. Program rozwoju usług komunalnych i bezpieczeństwa publicznego pn. „Nowy Sącz – Miasto Bezpieczne i Przyjazne”

7. Program rozwoju usług kulturalnych pn. „Nowy Sącz – Miasto Kultury i Rozrywki”

8. Program zwiększenia dostępności terytorialnej Miasta i rozwoju wewnętrznego systemu komunikacyjnego pn. „Nowy Sącz – Miasto Dostępne”

9. Program rozwoju na rzecz integracji społecznej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego pn. „Nowy Sącz – Miasto Obywatelskie”

10. Program współpracy terytorialnej i promocji Miasta pn. „Nowy Sącz – Miasto Silnej Marki”

11. Program wdrożenia elementów „miasta inteligentnego” (smart city) pn. „Nowy Sącz – Miasto Cyfrowe”

12. Program rewitalizacji przestrzeni publicznej „Nowy Sącz – Miasto Rewitalizacji”.

Karty programów kluczowych będą integralną częścią Strategii i stanowić będą podstawę dla przygotowania planów operacyjnych dla wdrożenia niezbędnych działań.

Przed nami wielkie wyzwanie: określenie kierunków rozwoju w latach 2014-2020, a co za tym idzie wybór inwestycji, które mają podstawowe znaczenie prorozwojowe. Podstawowe potrzeby wyrażane przez mieszkańców wiążą się z rozbudową i modernizacją układu komunikacyjnego. Nowy Sącz jest znaczącym węzłem komunikacyjnym: tu krzyżują się drogi krajowe oraz ważne drogi wojewódzkie. Wyzwaniem jest stworzenie dogodnego tranzytu przez miasto, przy równoczesnym uwzględnieniu skomunikowania centrum miasta z poszczególnymi osiedlami. Są to inwestycje w takim samym stopniu istotne dla miasta, jak dla rozwoju całej Małopolski.

Nowy Sącz, dominując w subregionie, generuje pierwszy pod względem obciążenia ruch dojazdowy. Codziennie do szkół, miejsc pracy, instytucji dojeżdża tu lub przejeżdża przez Nowy Sącz kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Ambicją naszą jest dalszy rozwój linii transportu publicznego, jako optymalnej, przyjaznej dla warunków środowiskowych Miasta formy komunikacji. Dążymy także by inne formy transportu publicznego stały się przyjazne środowisku; inwestować chcemy w nieemitujące zanieczyszczeń autobusy obsługujące obszar funkcjonalny Nowego Sącza. Miasto bez korków, miasto bez komunikacyjnych zanieczyszczeń, miasto przyjaznej ludziom komunikacji – to jest nasz cel.

Naszym celem jest dążenie do wyższej efektywności energetycznej, a przez to czyste środowisko naturalne, w którym żyjemy – gleba, wody i powietrze. Chcemy rozwijać działania w tym zakresie. Nie chcemy ograniczać się do kontynuacji programu termomodernizacji obiektów publicznych i mieszkalnych. Stawiamy na stworzenie nowych form transferu wiedzy z zakresu nowej energetyki z uczelni do przedsiębiorstw.

Widzimy też konieczność doinwestowania szkolnictwa zawodowego. Chcemy by zaplecze praktycznego kształcenia zawodów odpowiadało potrzebom rynku pracy XXI wieku, by Nowy Sącz nadal mógł odnosić sukcesy w gospodarce dzięki wysokiej jakości dobrze wykształconych zasobów ludzkich. Kolejnym wyzwaniem jest przygotowanie właściwych miejsc dla rozwoju przedsiębiorczości. Mamy dziś dobrze funkcjonujący system lokalnych zachęt i ulg podatkowych dla przedsiębiorców inwestujących i tworzących nowe miejsca pracy. Barierą jest brak miejsc przygotowanych pod potrzeby inwestorów: właściwie uzbrojonych i skomunikowanych terenów. Ostatnie nasze działania koncentrują się na przełamaniu tej bariery.

Nowy Sącz powinien stać s ię miastem sprzyjającym przedsiębiorczości, tworzącym każdemu szansę na rozwój wrodzonych uzdolnień. Nowy Sącz musi jakością życia codziennego zachęcać do osiedlania się i powiązania z naszym miastem prywatnych aspiracji.

Nowy Sącz ma szansę być centrum rekreacyjnym, w związku z tym dbać musi zarówno o dziedzictwo kulturowe jak i walory środowiskowe sprzyjające rozwojowi rekreacji. Powinniśmy poprzez wzmocnienie infrastruktury, przez wzbogacenie oferty rekreacyjnej sprostać oczekiwaniom n ie ty lk o mieszkańców, ale także przybywających tu ludzi.

Położenie geograficzne naszego miasta powoduje, że dostrzegani jesteśmy jako południowa brama Województwa Małopolskiego. Bezspornie jesteśmy głównym łącznikiem między Słowacją i Małopolską. Mądrze realizowane: Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego 2011-2020 i Strategia Rozwoju Nowego Sącza 2020+ zwiększą nasze szanse na rozwój, uczynią z Nowego Sącza i subregionu sądeckiego zamieszkałego przez blisko poł miliona mieszkańców, południową bramę obszaru zamieszkałego przez blisko 3,5 mln ludzi, dysponującego wysokim potencjałem przemysłowym i intelektualnym. W interesie całego Województwa Małopolskiego jest, by obszaru tego nie zawężać do linii Katowice – Kraków – Tarnów. Nowy Sącz pełni i pełnić powinien rolę komunikacyjnego węzła oraz logistycznego zaplecza dla makroregionu nieograniczonych możliwości, jakim jest Małopolska wg Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego.

Wyzwanie, jakim jest rozwój Nowego Sącza jako serca subregionu sądeckiego wymaga odpowiedzialności i determinacji; nie brak nam ani jednego ani drugiego. Nasze sukcesy służyć będą dobru Miasta, subregionu sądeckiego i Małopolski.

W dążeniu do rozwoju powinniśmy się wzajemnie wspierać. Gotowi jesteśmy dzielić się naszym doświadczeniem i jesteśmy otwarci na podpowiedzi innych miast i gmin. W taki właśnie sposób chcemy budować współdziałanie samorządów subregionu sądeckiego. Zaowocować to może przygotowaniem subregionalnego planu rozwoju oraz właściwym wykorzystaniem środków pomocowych. Dzięki współpracy, możemy w pełni wykorzystać potencjał subregionu i województwa, co przeniesie się na wymierny wzrost jakości życia wszystkich mieszkańców.

Dziękuję za uwagę!

Ryszard Nowak, Prezydent Nowego Sącza