W poniedziałek obchodzono uroczystości ku czci św. Józefa – patrona rzemiosła, połączone z upamiętnieniem 130-rocznicy Cechu Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości w Nowym Sączu.
W Bazylice św. Małgorzaty uroczystą mszę św. odprawił ks bp. Andrzej Jeż, Ordynariusz Diecezji Tarnowskiej. Po niej rzemieślnicy i ich goście przenieśli się do sali im. Stanisława Małachowskiego w nowosądeckim ratuszu.
– Gratuluję jubileuszu 130-lecia działalności Cechu. Poprzez ciężką pracę i wysiłek budujecie Państwo pomyślność gospodarczą regionu, zapewniacie jego rozwój, tworzycie nowe miejsca pracy i przyczyniacie się do kształtowania dobrobytu mieszkańców – mówił starosta nowosądecki Marek Pławiak.
Podczas uroczystości ks. bp Andrzej Jeż i prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak otrzymali Szablę Jana Kilińskiego – najwyższe odznaczenie rzemieślnicze, przyznawane przez Kapitułę składającą się z członków Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego. Symbolem wyróżnienia jest replika karabeli polskiej z XVIII w. wykonana w skali 1:1, przyznawana wraz z miniaturką oraz legitymacją głównie rzemieślnikom „za wybitne zasługi dla rozwoju rzemiosła polskiego i propagowanie jego osiągnięć w kraju i zagranicą, inicjatywę, zaangażowanie i ofiarną działalność w organach statutowych rzemiosła i małej przedsiębiorczości”.
Prezydent miasta odwdzięczył się Starszemu Cechu Janowi Firstowi, przyznając mu miejskie wyróżnienie. – Chciałbym wręczyć największe wyróżnienie prezydenta – Złoty Dukat Sędziwoja – za ten wkład, który jako rzemieślnicy wnosicie do naszego miasta i naszego społeczeństwa, za tę wielkość i oddanie, i pomimo wielu trudności za takie pokorne i skromne funkcjonowanie. Jestem dumny, że mogę z państwem współpracować. Życzę wszystkim rzemieślnikom wielu udanych lat, a dzięki obecnemu rozwojowi także dla przyszłych pokoleń – powiedział prezydent Ryszard Nowak.
Cech Wielki nazywany również „Zbiorowym” został założony w kwietniu 1887 r. Była to pierwsza w dziejach naszego regionu monolityczna organizacja rzemiosła gromadząca w swoich szeregach (podobnie jak dziś) wszystkie specjalizacje zawodowe: stolarzy, tokarzy, bednarzy, kowali, blacharzy, zegarmistrzów, kotlarzy, drukarzy, murarzy, introligatorów, cieśli, złotników, pozłotników, brązowników, mosiężników, rzeźników, piekarzy, cukierników, krawców, fryzjerów etc. Organizacja szybko okrzepła i na trwałe wpisała się w pejzaż miasta. Na początku lat trzydziestych XX wieku funkcjonowało w mieście 285 warsztatów. W 1935 roku odbył się w Nowym Sączu pierwszy Podhalański Zjazd Rzemiosła, zaś w 1936 roku drugi Zjazd Chrześcijańskiego Rzemiosła Podhala. Rzemieślnicy nowosądeccy manifestowali swą patriotyczna postawę podczas pogrzebów marszałka Piłsudskiego i zamordowanego przez ukraińskich nacjonalistów ministra Pierackiego.
9 maja 1937 r. Cech został przekształcony (w reakcji na dominację handlu i rzemiosła żydowskiego) – w myśl jednomyślnej uchwały członków w Chrześcijański Cech Zbiorowy „mający za członków tylko samych chrześcijan”. Mimo iż działał tylko nieco ponad dwa lata położył zasługi dla rzemiosła na Sądecczyźnie. Po 1945 r. życie w mieście zaczęło organizować się na nowo. Rozwiązano Cech w Nowym Sączu, a w jego miejsce utworzono Powiatowy Związek Cechów. Dekretem z 3 kwietnia 1948 r. wprowadzono przymus przynależności do cechów. Na podstawie zarządzenia Wojewody Krakowskiego w sierpniu 1948 r. w Sączu rozpoczął działalność Okręgowy Związek Cechów oraz utworzono dziewięć podległych mu organizacyjnie Cechów: Krawców, Wędliniarzy, Piekarzy, Szewców i Cholewkarzy, Kowali, Ślusarzy i Blacharzy, Budowlany, Fryzjerów, Stolarzy.
W 1951 r. nastąpiła kolejna reorganizacja Cechów. W Nowym Sączu pozostały dwa Cechy: Cech Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych oraz Cech Rzemiosł Różnych. W 1952 r. ilość warsztatów rzemieślniczych na terenie miasta spadła do liczby 102. W 1953 roku zostaje zlikwidowany Cech Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych, a w 1954 roku rozwiązano Okręgowy Związek Cechów, a Cech Rzemiosł Różnych rozpoczął samodzielną pracę na rzecz rzemiosła na Sądecczyźnie.
Od czerwca 2001 roku Cech działa pod nazwą Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości w Nowym Sączu. Zarządowi przewodzi Jan First. Cech zrzesza obecnie niespełna 400 członków, a uczniów szkoli w zakładach rzemieślniczych oraz swoich szkołach w Nowym Sączu, Starym Sączu i Muszynie.
