Zlikwidowania ponad trzystu – według organizatorów – symboli sowieckiej okupacji w Polsce domagali się uczestnicy demonstracji pod pomnikiem chwały Armii Czerwonej w Nowym Sączu przy alei Wolności. Kilkudziesięciu uczestników było pilnowanych przez tylu samo policjantów. Ponadto, pozbawiony kilka dni temu symboli totalitarnych obelisk dodatkowo otoczono metalowymi płotkami.
– Udało się w Nowym Sączu, uda się i w całej Polsce – mówili przemawiający. Nawiązywali do wydarzeń z poniedziałku (5 listopada). Wtedy na polecenie władz miasta z pomnika ściągnięto m.in. płaskorzeźbę przedstawiającą dwóch czerwonoarmistów i z napisem „za naszą radziecką (sowiecką) ojczyznę”. Stało się to po zapowiedziach przedstawicieli kilku organizacji niepodległościowych, patriotycznych i kombatanckich. Zapowiedzieli, że w czasie dzisiejszej demonstracji (9 listopada) jej uczestnicy własnoręcznie zburzą pomnik.
Prosimy wszystkich uczestników o zabranie ze sobą młotków, młotów i innych narzędzi do usuwania tego rodzaju śmieci. Naszym symbolicznym zachowaniem pokażemy wolę najważniejszego suwerena. Jest nim naród, który chce życia w kraju wolnym od pomników okupanta – pisali organizatorzy w zaproszeniu na dzisiejszą demonstrację.
Władze Nowego Sącza uprzedziły demonstrantów i wysłały robotników do demontażu niektórych elementów monumentu.
Z pomnika zostały usunięte symbole świadczące o sowieckiej dominacji nad Polską. Zdemontowana płaskorzeźba, zgodnie z decyzją Wojewody Małopolskiego, została zdeponowana w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu. Podczas prac nie naruszono grobu żołnierzy Armii Czerwonej. Grób pozostaje przy Al. Wolności do czasu zapowiedzianego przez Wojewodę Małopolskiego przeniesienia szczątków żołnierskich na miejsce wyznaczone na cmentarzu komunalnym przez prezydenta miasta Nowego Sącza w styczniu 2013 roku. Wojewoda Małopolski zapowiedział ekshumację zwłok na 2015 rok – można było przeczytać w oświadczeniu władz miasta z 5 listopada (tu pełna treść).
Organizatorzy dzisiejszej manifestacji zmienili w związku z tym jej charakter. – Demonstracja posłuży do przypomnienia o potrzebie zlikwidowania podobnych reliktów komunizmu w wielu polskich miastach – poinformował Jerzy Bukowski, przewodniczący Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych. Mimo to, na kilka godzin przed zapowiadaną na godzinę 13 manifestacją zaczęto ustawiać wokół pomnika metalowe barierki, zagradzające do niego dostęp. Na miejscu pracowało też kilkudziesięciu umundurowanych i cywilnych policjantów w kilkunastu samochodach. – Kto wydał rozkaz, żeby grodzić pomnik i wysłał tu tylu policjantów – dopytywali demonstranci.
Po dwóch godzinach przemówień (m.in. o historii postawienia pomnika), słuchaniu i śpiewaniu pieśni patriotycznych i antykomunistycznych oraz zapowiedzi walki z „dawnymi i obecnymi, żywymi symbolami komunizmu” manifestację rozwiązano.
Pomnik wdzięczności Armii Czerwonej zbudowano w 1945 pod przymusem i na polecenie wojskowych władz radzieckich. Tuż po odsłonięciu wysadzili go w powietrze żołnierze podziemia niepodległościowego. Szybko odbudowano monument, chroniony potem przez UB i MO. Pod pomnikiem jest grób prawdopodobnie sześciu żołnierzy Armii Czerwonej. Po wielu latach sporów w ubiegłym roku podjęto decyzję o przeniesieniu prochów żołnierzy Armii Czerwonej spod pomnika przy al. Wolności na cmentarz komunalny. Zostaną pochowani w kwaterze żołnierzy radzieckich (na Cmentarzu Komunalnym w 35 kwaterach zbiorowych pochowano 736 radzieckich żołnierzy). Uzgodnienia dotyczące ekshumacji (także ze stroną rosyjską) należą do wojewody. Wskazanie miejsca pochówku należy do władz miasta. Według uchwały Rady Miasta jeszcze z 1992 roku, pomnik powinien zostać rozebrany.
(z)
Ciąg dalszy: Uprzedzili demonstrantów i zdemontowali symbole
