Nieznani sprawcy zdewastowali pomnik w kwaterze żołnierzy radzieckich na Cmentarzu Komunalnym przy ulicy Rejtana w Nowym Sączu. Kamienny obelisk zamalowano symbolami Polski Walczącej, napisano na nim „precz z komuną” oraz skradziono metalowe symbole sierpa i młota. Wojewoda małopolski w zawiadomieniu o incydencie do ministra kultury zastanawia się, czy powinno się przywrócić sowieckie symbole.
Dewastację obelisku stwierdzono 18 lutego. Z pisma wojewody, do którego udało się dotrzeć serwisowi Twój Sącz, wynika, że Urząd Miasta Nowego Sącza powiadomił o sprawie miejscową policję. Nie wiadomo, czy poczyniono już jakieś ustalenia – Komenda Miejska Policji w Nowym Sączu nie informowała o tym zdarzeniu.
Obelisk w górnej części miał z czterech stron metalowe symbole sierpa i młota które zniknęły, a w ich miejscu namalowano białą farbą „kotwicę” czyli znak Polski Walczącej, powszechnie stosowany w czasie II wojny światowej jako symbol walki z niemiecką okupacją (znak od kilku lat jest prawnie chroniony).
W liście skierowanym do Piotra Glińskiego, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, wojewoda małopolski Piotr Ćwik informuje, że szkody wstępnie oszacowano na około 5 tysięcy złotych, a napisy zostaną usunięte przez lokalne władze.
W dokumencie wojewoda napisał także, iż ma „wątpliwości, czy powinniśmy przywrócić na pomniku elementy symboliki skrzyżowanego sierpa i młota„. Zwraca uwagę, że w przypadku pomników na cmentarzach nie obowiązują przepisy ustawy o zakazie propagowania komunizmu, więc nie ma przeszkód prawnych do odtworzenia skradzionych elementów.
„(…) jednakże symbol ten [skrzyżowanego sierpa i młota] jest powszechnie kojarzony z ustrojem komunistycznym. Ponadto, według mojej wiedzy, nie był oznaczeniem jednostek Armii Czerwonej. Na cmentarzach wojennych, na których spoczywają żołnierze radzieccy, powszechnie umieszczana była na pomnikach lub nagrobkach pięcioramienna gwiazda koloru czerwonego, złotego lub srebrnego, która jest uważana za oznaczenie tej formacji wojskowej. Przywrócenie więc na pomniku symbolu skrzyżowanego sierpa i młota może zostać oprotestowane przez społeczność lokalną i stać się powodem do kolejnych dewastacji pomnika. Z drugiej strony nie jest wykluczone, że Strona Rosyjska może żądać odtworzenia dotychczasowej symboliki pomnika” – napisał Piotr Ćwik do ministra Glińskiego prosząc go jednocześnie o zajęcie stanowiska w tej sprawie, bowiem dotyczy ona spraw regulowanych umową z 1994 roku między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej.
W 35 zbiorowych kwaterach na cmentarzu przy ul. Rejtana spoczywają szczątki 766 żołnierzy Armii Czerwonej poległych w czasie II wojny światowej na Sądecczyźnie. Latem 2015 roku spoczęły tu także szczątki 30 czerwonoarmistów, ekshumowanych z grobów na terenie Małopolski, w tym szczątki 6 żołnierzy z piwniczki pod pomnikiem „wdzięczności” Armii Czerwonej przy Al. Wolności w Nowym Sączu. Dwa dni po ekshumacji, w lipcu 2015 roku pomnik zburzono (Zburzono pomnik Armii Czerwonej). Dziś w jego miejscu stoi pomnik marszałka Piłsudskiego (Piłsudski stanął w miejscu pomnika Armii Czerwonej).
(JO)
