Liczne głosy oburzenia Czytelników po naszej informacji o wyłączeniu z ewidencji zabytków willi Ave przy ul. Matejki oraz interwencja Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków uchroniły obiekt przed wyburzeniem. Willa pozostanie w miejskiej i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz ma trafić do rejestru zabytków, co pozwoli na skuteczną ochronę samego obiektu i jego otoczenia.
Kilka tygodni temu na naszym fanpage opublikowaliśmy informację o tym, że los zbudowanej na przełomie XIX i XX w willi Ave przy ul. Matejki 31 wydaje się przesądzony. Jak udało nam się wówczas ustalić, budynek został wyłączony z Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków decyzją nowosądeckiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie z powodu „złego stanu technicznego”. W ślad za tym postanowieniem prezydent Nowego Sącza poinformował o zamiarze wykreślenia budynku z Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Nowego Sącza, uzasadniając to decyzją WUOZ.
Wpis wywołał olbrzymie zainteresowanie. Dziesiątki razy udostępniany i komentowany dotarł do blisko 70 tysięcy odbiorców. Zdecydowana większość komentujących nie kryła oburzenia, że historyczna willa skazana jest na zagładę a w jej miejsce powstanie nowy blok. W dyskusję włączyła się również Monika Bogdanowska, Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków, obiecując interwencję.
Działanie małopolskiej konserwator było szybkie. Dopatrzyła się błędów proceduralnych w decyzji nowosądeckiej delegatury przez co w jej opinii nie była ona skuteczna i willa Ave wciąż znajduje się w ewidencji wojewódzkiej. – Właściciele i Prezydent Miasta zostali powiadomieni, że obiekt nadal figuruje w wojewódzkiej ewidencji zabytków i powinien być włączony do gminnej ewidencji zabytków – poinformowała nas Magdalena Miszczyk, Rzecznik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.
Reakcja władz lokalnych również była szybka. W środę opublikowano nowe zawiadomienie prezydenta Nowego Sącza o pozostawieniu karty adresowej willi Ave w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Nowego Sącza.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie zamierza podjąć kolejne kroki willi Ave ale i innych nowosądeckich zabytków. – Aktualnie przygotowywane jest postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków, co pozwoli na skuteczną ochronę samego obiektu, jak i jego najbliższego otoczenia. Analogiczne postępowania zostaną wszczęte w stosunku do pozostałych zabytkowych willi przy ul. Matejki i ul. Długosza – poinformowała nas rzeczniczka WUOZ.
Z kolei Monika Bogdanowska, Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków w niedawnej rozmowie z Kroniką TVP3 Kraków poinformowała, że trwają prace nad zmianą regulaminu WUOZ aby delegatury nie mogły samodzielnie wycofywać z ewidencji cennych obiektów. – Uważam, że należy podjąć wszelkie możliwe działania żeby willę Ave ochronić w takiej formie i w takiej skali w jakiej jest i przeprowadzić remont – powiedziała Monika Bogdanowska.
Kierownik nowosądeckiej delegatury w rozmowie z TVP3 Kraków przyznał, że nieskuteczne, jak się później okazało, wyłączenie z ewidencji zabytków willi przy ul. Matejki było „szukaniem kompromisu” między interesem właściciela – inwestora a „interesem publicznym”. – Inwestor wyrażał wolę że zachowa pamięci o tym budynku, ale nie w całości, tak to nazwijmy – powiedział Witold Król, kierownik nowosądeckiej delegatury WUOZ.
– Naszą ideą było zachowanie ściany frontowej, odbudowanie jej z pietyzmem – mówił arch. Jakub Potoczek przygotowujący projekt dla inwestora w wypowiedzi dla TVP3 Kraków.
Właściciele terenu oraz willi starają się o uzyskanie pozwolenia na na rozbudowę należącego do nich sąsiedniego budynku przy ul. Matejki o kolejny segment z mieszkaniami, lokalami usługowymi i garażami podziemnymi z jednoczesną zgodą na rozbiórkę willi Ave. Decyzja o wyłączeniu willi z wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz o zamiarze wykreślenia jej z ewidencji dla miasta pojawiła się już w trakcie postępowania.
Natomiast Wydział Architektury i Urbanistyki Urzędu Miasta Nowego Sącza w październiku br. wydał decyzję „odmawiającą zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na obejmującego rozbudowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego o część mieszkalną wielorodzinną z częścią usługową, garażem podziemnym i instalacjami: kanalizacji deszczowej, elektryczną, ogrzewczą, wod.-kan., hydrantową, wentylacji mechanicznej na działkach nr 59/2, 60 i 61 w obr. 75 przy ul. Matejki w Nowym Sączu oraz rozbiórką istniejącego budynku na działce nr 60 w obr. 75 przy ul. Matejki w Nowym Sączu”. To jak na razie ostatnia decyzja administracyjna w tym postępowaniu.
Gminna ewidencja zabytków jest prowadzona w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy (w naszym przypadku Nowego Sącza). Są w niej ujęte: zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków, inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Obiekty ujęte w gminnej ewidencji zabytków powinny zostać uwzględnione w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska.
Wojewódzka ewidencja zabytków jest prowadzona przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Stanowi ona zbiór kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie województwa. Włączenie karty ewidencyjnej zabytku ruchomego może nastąpić za zgodą właściciela tego zabytku. Zgoda właściciela zabytku nie jest potrzebna w wypadku kart ewidencyjnych zabytków nieruchomych.
W wojewódzkiej ewidencji zabytków powinny się znaleźć wszystkie zabytki znajdujące się na terenie objętym zakresem właściwości danego wojewódzkiego konserwatora zabytków. To istotnie odróżnia wojewódzką ewidencję zabytków od rejestru zabytków. Wpis do rejestru zabytków wywołuje skutki prawne w postaci objęcia danego obiektu ochroną prawną, pozwalającą na ingerencję państwa w konstytucyjnie chronione prawo własności. Rejestr opiera się na zasadzie wyboru, która oznacza, że historyczny obiekt proponowany do indywidualnej ochrony konserwatorskiej poprzez wpis do rejestru zabytków w celu jego zachowania powinien mieć wartości wyższe wobec innych obiektów tego samego typu i ponadprzeciętne. Dzięki wojewódzkiej ewidencji zabytków, która odzwierciedlać powinna cały zasób zabytkowy na danym terenie, można umiejscowić dany obiekt we właściwym miejscu w hierarchii wartości obiektów historycznych.
Wpis do rejestru zabytków jest działaniem administracyjnym prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wniosek strony – właściciela obiektu, lub z urzędu – bez wniosku strony ani też zadeklarowanej jego zgody. Przed dokonaniem wpisu prowadzone jest postępowanie przygotowawcze polegające na gromadzeniu informacji i materiałów dokumentacyjnych, które potwierdzają wartość danego obiektu m.in. w wyniku oględzin obiektu. Postępowanie to zakończone jest wydaniem przez WKZ decyzji, która – o ile strony nie wnoszą sprzeciwu czy uwag – nabiera mocy prawnej i zabytek otrzymuje numer rejestru zgodny z kolejnym zapisem w księdze rejestru zabytków. Obiekt może zostać wykreślony z rejestru zabytków, gdy uległ zniszczeniu w stopniu powodującym utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo gdy jego wartość, będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru, nie została potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych. (źródło: Wikipedia)
Monika Bogdanowska, Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków w jednym z komentarzy pod wpisem na naszym fanpage:
„Zgodnie z prawem odpowiedzialność za zabytek spoczywa na właścicielu. W przypadku obiektów ewidencyjnych może szukać wsparcia finansowego w gminnych programach ochronnych, może też wystąpić do WKZ o wpis do rejestru zabytków, a wtedy otwiera się wsparcie zarówno z naszych zasobów, jak i ministerialnych. Willa Ave ma właściciela, który wystąpił o wyłączenie z ewidencji, ponieważ chce ją wyburzyć. Jak udało się ustalić zmieniono mpzp dla tego obszaru – dopuszczając intensywne zainwestowanie terenu. Myślę, że tu jest kolejny obszar do rozmów i negocjacji dla lokalnej społeczności z władzami samorządowymi – cieszy mnie tak wielkie zainteresowanie mieszkańców miasta sprawami ochrony. Możliwości Urzędu są ograniczone, ale wspólnymi siłami można wiele zdziałać„.
(JO)
