Dzięki burmistrzom Nowego Sącza z czasów autonomii galicyjskiej zmieniał się wygląd nowosądeckich ulic, pojawiały się nowe inwestycje, kwitło życie kulturalne. Każdy z włodarzy zostawił po sobie coś dla potomnych. Kolejny na tym urzędzie w tamtym okresie, po ustąpieniu Lucjana Lipińskiego, był Władysław Barbacki – wiele wskazuje na to, że najwybitniejszy z rządzących Nowym Sączem.
Barbacki urodził się w 1854 r. w Słopnicach, był absolwentem I Gimnazjum oraz Wydziału Prawa UJ (1878 r.). W Nowym Sączu prowadził kancelarię adwokacką i angażował się w życie społeczne i samorządowe. Jak się okazało, długoletnie rządy tego włodarza (1900–1918) zaowocowały licznymi inwestycjami. Pierwszym jego zastępcą został Roman Jakubowski.
Czasy Barbackiego to prawdziwa „belle epoque” dla Nowego Sącza – burmistrz rozpoczął nowy rozdział w jego dziejach. Pisząc o swoich działaniach na polu samorządu, Władysław Barbacki trafnie zaznaczył: zaczęła się w Nowym Sączu Europa.
Regionalista, Józef Bieniek, zauważył bardzo słusznie: Wybór nowego burmistrza stał się punktem zwrotnym w dziejach miasta. Za kadencji Barbackiego bowiem, Nowy Sącz z „dziadowskiego miasteczka” przemienił się w nowoczesną stolicę powiatowego regionu. W czasie urzędowania Barbackiego wybudowano wodociągi, kanalizację i elektrownię. Podniósł się więc standard życia, dokonano inwestycji, o jakich marzyli sądeczanie od lat. To nie temat na jeden tekst, ale na serię artykułów, zaś sam burmistrz ciągle czeka na biografię.
W czasach Barbackiego udało się oddać do użytku wiele ważnych budynków, których nie potrafili wybudować jego poprzednicy, m.in. dworzec kolejowy oraz szpital powszechny. W 1905 r. angażował się w restaurację zamku, powstała kaplica szkolna, zbudowano szkoły (czteroklasową im. Konarskiego i Klementyny Hoffmanowej). Nowy Sącz piękniał: dziki ogród przemienił się w Planty, na Rynku i ul. Jagiellońskiej położono kostkę brukową, wytyczano nowe ulice. W mieście pojawiła się sieć telefoniczna, połączono je z Krakowem, Krynicą i Szczawnicą. Nowy Sącz w 1903 r. powiększył się znacząco o Załubińcze. Kwitło życie kulturalne i kupiectwo. Rozwijały się biblioteka miejska i inne instytucje kultury, które kształtowały polski charakter miasta.
Niestety, podobnie jak w czasie rządów Lipińskiego, tak Barbackiemu nie brakowało oponentów. Wskutek działań opozycji nie powstała w mieście planowana linia tramwajowa. Polityka gospodarcza burmistrza wśród miejscowej kołtunerii entuzjazmu nie budziła – twierdził trafnie i krótko Józef Bieniek. Barbacki nie zrażał się, choć można zaryzykować tezę, że żaden burmistrz wcześniej i potem nie stykał się z takimi atakami.
Barbacki cechował się odpornością na krytykę i konsekwentnie realizował swoje zamierzenia. Przykładem może być 1901 r., kiedy budował koszary. Wspominał wówczas o nietaktownym zachowaniu przeciwników politycznych, którzy obrażali go w prasie i listach. On również otrzymał to pismo i to w momencie, gdy jego dziecko leżało na śmiertelnym łożu. Przebyliśmy ciężkie chwile i ciężką pracę, która żadną zapłatą zrównoważyć się nie da – wspominał Barbacki.
Dochodziło do swoistej wojny prasowej między Barbackim a Józefem Gutowskim, redaktorem „Mieszczanina”. Pisano, że burmistrz rządzi się w Nowym Sączu, podobnie jak pruski junkier w afrykańskim Kongu. Wytykano mu zbyt wysokie zarobki. Bardzo pomógł mu w tym trudnym czasie jego zastępca, Roman Jakubowski. Burmistrz opierał się bowiem na zgranym zespole, a wsparcie było dla niego istotne. Możemy to dostrzec w okresie ruchu inwestycyjnego, kiedy w specjalnej komisji zgromadził fachowców i zaufanych ludzi. Żywym dowodem był inż. Kazimierz Górski, który projektował wodociąg, a w II RP został wiceministrem robót publicznych.
Polityka inwestycyjna Barbackiego była tak znienawidzona, że grożono mu nawet zamachem na życie. Podgrzewanie sytuacji przez prasę, a także panująca w mieście drożyzna, zmusiły go do ochrony własnego dobytku. Przed domem burmistrza stał nawet patrol policyjny, który miał udaremnić potencjalny „zamach dynamitowy”. Barbacki ograniczył także wyjścia z domu. Ludzie nie dawali mu spokoju. Po jednym z wieców w „Sokole”, tłum nowosądeczan przeszedł w pochodzie na Rynek, niedaleko miejsca, gdzie mieszkał burmistrz. Zebrani krzyczeli: „Hańba burmistrzowi”, „Na latarnię z nim” i inne agresywne hasła.
Władysław Barbacki wytrzymał te groźby i ataki. Aktywnie działał w czasie I wojny światowej, sprawując swój urząd do 1918 r. Mało tego, w czasie Wielkiej Wojny był przewodniczącym Powiatowej Komisji Likwidacyjnej. W czasie działań wojennych doceniono działalność burmistrza, nadając mu 22 marca 1916 r. honorowe obywatelstwo. Laudację na jego cześć wygłosił Wiktor Oleksy. Po owacji Barbacki mówił: Byłem zobowiązany oddać miastu nie tylko moją pracę ale i moje serce.
7 listopada 1918 r. ustąpił z urzędu burmistrza, a potem z prezesowania PKL – był twarzą „starych czasów” i chyba dobrze to rozumiał. Nie zniósł on napięcia społecznego i kolejnych ataków na jego osobę. W mieście w tym czasie odbywały się liczne manifestacje, które wykorzystali przeciw niemu opozycjoniści, szczególnie związani z socjalistami. Nazywano go klerykałem i konserwatystą. Bronić się, ani tłumaczyć nie miał potrzeby. Broniło go odrodzone jego wysiłkiem miasto, które odrodzonej ojczyźnie przekazał jako dar życia – pisał Bieniek.
W kolejnych latach Barbacki pracował, jako adwokat. W życiu prywatnym był człowiekiem bardzo pobożnym. Pełnił funkcję prefekta Sodalicji Mariańskiej. Został odznaczony orderem „Pro Ecclesia et Pontifice”. Były burmistrz zmarł w 1938 r., zaś na miejsce wiecznego spoczynku odprowadziły go tłumy wdzięcznych mieszkańców miasta. Jego imię nadano ulicy na Wólkach, przed elektrownią – jednym z najważniejszych jego dokonań dla Nowego Sącza.
Łukasz Połomski
