Wojewoda Małopolski po przeprowadzeniu czynności nadzorczych zdecydował o wystąpieniu ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na uchwałę Nr LXIII/781/2022 Rady Miasta Nowego Sącza z dnia 10 czerwca 2022 r. w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego w sprawie sposobu zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie miasta Nowego Sącza. W ocenie wojewody uchwała narusza obowiązujące przepisy prawa, w szczególności przepisy ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Poniżej stanowisko Wojewody Małopolskiego dotyczące jego czynności nadzorczych dotyczących uchwały Rady Miasta Nowego Sącza w sprawie przeprowadzenia referendum 24 lipca 2022 roku, przesłane w odpowiedzi na pytanie naszej redakcji.
Po przeprowadzeniu czynności nadzorczych Wojewoda Małopolski zdecydował o wystąpieniu ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na uchwałę Nr LXIII/781/2022 Rady Miasta Nowego Sącza z dnia 10 czerwca 2022 r. w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego z inicjatywy organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie sposobu zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie miasta Nowego Sącza.
Przypominamy, że wojewoda, jako organ nadzoru, nie ocenia uchwał jednostek samorządu terytorialnego z punktu widzenia celowości czy zasadności wskazywanych w nich rozwiązań i ustaleń. Ocena nadzorcza wojewody jest oceną tego, czy dana uchwała (jej zapisy) jest zgodna z przepisami prawa. Innymi słowy – sprawdzamy, czy uchwała została prawidłowo przygotowana z punktu widzenia obowiązującego porządku prawnego i czy od strony formalnej spełnia wymogi stawiane takim aktom prawnym.
W ramach naszej oceny nadzorczej dotyczącej przywołanej uchwały Rady Miasta Nowego Sącza nie odnosiliśmy się zatem w ogóle do zasadności przeprowadzenia referendum. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w referendum lokalnym mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego – jako członkowie wspólnoty samorządowej – wyrażają w drodze głosowania swoją wolę np. co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty czy w innych istotnych sprawach, dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących tę wspólnotę. Samo referendum lokalne jest zatem jak najbardziej dopuszczalną prawnie formą wypowiadania się mieszkańców w określonych sprawach.
Zastrzeżenia, jakie mamy w odniesieniu do tej uchwały, mają charakter formalny. Krótko mówiąc – uchwała została nieprawidłowo przygotowana. W naszej ocenie uchwała narusza obowiązujące przepisy prawa, w szczególności przepisy ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
W treści skargi podnieśliśmy zarzuty dotyczące wadliwego sformułowania pytań referendalnych. W naszej ocenie są one niejasne i niepełne, niepozwalające mieszkańcom na podjęcie racjonalnego rozstrzygnięcia w drodze głosowania referendalnego.
Przedstawiliśmy również zarzuty w sprawie przeprowadzenia referendum w sprawie przeznaczenia i zagospodarowania terenu w konkretnej lokalizacji (w takim zakresie, w jakim precyzuje się, że lokalizacja spalarni ma nastąpić przy konkretnej ulicy w Nowym Sączu), co stanowi naruszenie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Ponadto w naszej ocenie przyjęty w uchwale sposób głosowania w powiązaniu z treścią pytań referendalnych nie pozwoli organom miasta na rzeczywiste rozeznanie woli mieszkańców co do sposobu gospodarowaniu odpadów komunalnych w mieście Nowy Sącz.
Jako organ nadzoru oceniamy, że pytania referendalne winny być tak formułowane, by mogły precyzyjnie wskazywać na to, co mają zrobić organy jednostki samorządowej, tzn. jaki wybrać wariant, jakie podjąć działania. Zadane w referendum pytania nie mogą stanowić swego rodzaju sondażu. Organy gminy winny wystrzegać się pytań, które są niejednoznaczne bądź sprzeczne z prawem lub prowadziłyby do frustracji wśród wyborców (tak w momencie głosowania, jak i później), zniechęcając w istocie mieszkańców do udziału w referendum.
Wobec tych zastrzeżeń zdecydowaliśmy, że w sprawie przedstawionych zarzutów winien wypowiedzieć się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie.
Z tego też względu skierowaliśmy do tegoż Sądu skargę (za pośrednictwem) Rady Miasta Nowego Sącza z wnioskiem o stwierdzenie nieważności uchwały Rady Miasta Nowego Sącza z 10 czerwca 2022 r.
