Dzieło urodzonego w Nowym Sączu malarza Franciszka Mrażka „Na przypiecku”, wywiezione w czasie II wojny światowej przez niemieckiego oficera z Pałacu Prezydenckiego w Spale, zostało przekazane przez wnuka żołnierza Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego 14 marca 2017 r. w Konsulacie Generalnym RP w Monachium. Obraz trafi do nowosądeckiego Muzeum Okręgowego – poinformowało MKiDN.
Jak podaje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w styczniu 2017 r. do Ambasady RP w Berlinie zgłosił się mieszkaniec Bawarii deklarując chęć zwrotu obrazu, wywiezionego w czasie II wojny światowej przez jego dziadka, który jako niemiecki oficer stacjonował w 1940 r. w Pałacu Prezydenckim w Spale. Dodatkowo osoba ta przekazała także skany fotografii żołnierzy niemieckich rezydujących w Spale, przedstawiające grabione dzieła sztuki. Analiza przedwojennych zdjęć pałacu jednoznacznie potwierdziła, że fotografie te wykonano w rezydencji w Spale.
W trakcie uroczystości stronie polskiej wypożyczone zostały również dwa albumy zawierające przeszło 700 zdjęć z okresu 1939-1941, które w Polsce zostaną poddane badaniom naukowym. Konsulat Generalny RP w Monachium poinformował we wtorek na Twitterze, że wśród zdjęć są m.in. przedstawiające ciało majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.
Obraz „Na przypiecku” to kameralna scena rodzajowa rozgrywająca się we wnętrzu chłopskiej chaty. Motyw ten był często powtarzany przez Franciszka Mrażka. Przedstawia kobietę przygotowującą posiłek, której towarzyszy dziecko siedzące na przypiecku. Obraz powstał najprawdopodobniej w latach 20/30-tych XX w.
Franciszek Mrażek urodził się 7 stycznia 1891r. w Nowym Sączu, a zmarł w 1970 r. w Limanowej. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Limanowej przez pewien czas uczył się malarstwa w Krakowie, w pracowni Aleksandra Mroczkowskiego – ucznia Jana Matejki. Później studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, gdzie komisja musiała wysoko ocenić jego talent, ponieważ bez matury przyjęto go na studia. Malarstwa uczył się również w Monachium. Malował portrety, pejzaże, sceny rodzajowe z okolic Limanowej. Obrazy jego znajdują się w Muzeum Regionalnym Ziemi Limanowskiej w Limanowej, a także w prywatnych zbiorach.
Jak przypomina MKiDN, pałacyk w Spale był od 1922 roku letnią rezydencją Prezydenta Rzeczypospolitej. Często bywał tu Ignacy Mościcki. Urządzał m.in. polowania, na które zapraszał zagranicznych gości. Podczas II wojny światowej w Spale mieściło się Naczelne Dowództwo Wojskowe „Wschód” (Oberost). W 1945 roku do miejscowości wkroczyła Armia Czerwona. Pałacyk myśliwski został obrabowany i całkowicie spalony.
(iw), źródło MKiDN
